نوشته‌ها

درزهای ساختمانی

سری مقالات اجزا و اجرای ساختمان ها: درزهای ساختمانی

در این مقاله به بررسی انواع درزهای ساختمانی، موارد مورد مصرف و نحوه اجرای آنها پرداخته شد است.

شما عزیزان میتوانید قسمت های قبلی سری مقالات اجزا و اجرای ساختمان ها را از طریق لینک های زیر مشاهده نمایید.

سری مقالات اجزا و اجرا ساختمان ها: وسائل ایمنی

سری مقالات اجزا و اجرا ساختمان ها: انواع اسکلت های ساختمانی

سری مقالات اجزا و اجرا ساختمان ها: تجهیز گارگاه

سری مقالات اجزا و اجرا ساختمان ها: تخریب ساختمان و مراحل آن

سری مقالات اجزا و اجرا ساختمان ها: گود برداری و سازه نگهبان

سری مقالات اجزا و اجرای ساختمان ها: پی کنی و پی سازی

درزهای ساختمانی

درزهای ساختمانی

درزهای ساختمانی، معمولاً به منظور در نظر گرفتن فضایی برای انبساط و انقباض مصالح

نسبت به یکدیگر و یا جلوگیری از وارد آمدن ضربات ساختمان (به هنگام وقوع زلزله و …)

به ساختمان مجاور در نظر گرفته می‌شود. درزهای ساختمانی دارای انواع مختلفی هستند.

انواع درزهای ساختمانی

به طور کلی درزهای ساختمانی به دو دسته تقسیم می شود:

الف: درزهای ساخت (درزهای اجرایی)

این درزها عموماً به منظور تسهیل عملیات بتن ریزی،

با توجه به محدودیت حجم بتن ریزی در نظر گرفته می‌شود.

در اینگونه درزها باید پیوستگی بین بتن و آرماتور در دو قسمت مجاور درز به صورت کامل حفظ شود.

ب: درزهای حرکتی

درزهای حرکتی درزهایی هستند که برای همسان کردن حرکت های نسبی قسمتهای مختلف یک سازه تعبیه می شوند.

این حرکت ها می توانند در اثر تغییرات درجه حرارت، افت بتن و یا نشست های نامساوی به وجود آیند.

کاربرد درزها

کاربرد درزهای ساخت (درزهای اجرایی)

در هر توقف عملیات بتن ریزی که موجب سخت شدن بتن می گردد،

درز ساخت (درز اجرایی) به وجود می آید.

به طور کلی هرگاه زمان قطع بتن ریزی از ۳۰ دقیقه تجاوز کند، باید آن نقطه را یک درز اجرایی به حساب آورد،

مگر آنکه حالت خمیری بتن با تدابیری به آن بازگردانده شود.

درز ساخت ممکن است دارای وضعیتهای مختلفی باشد، ولی معمولاً قائم یا افقی است.

تالبته سعی می‌شود محل درز ساخت با محل یکی دیگر از انواع درزها منطبق گردد.

در تیرها و شاه تیرها درزهای ساخت باید تقریبا عمود بر محور این اعضا بوده و هیچگاه با محور عضو موازی نباشد.

درز ساخت می‌تواند در اعضا و قطعات بتن آرمه در محل لنگر خمشی ماکزیمم قرار گیرد،

زیرا در این اعضا تنشهای کششی توسط فولاد های کششی تحمل می شوند.

درزهای اجرایی نباید در محلی که قرار است بتن تحمل برش نماید قرار گیرند.

بنابراین در ساخت اعضای خمشی اگر قرار است بتن ریزی در بیش از یک مرحله صورت گیرد،

باید ترتیبی اتخاذ شود که قطع بتن ریزی در مجاورت تکیه گاه نبوده، بلکه در نزدیکی وسط دهانه باشد.

تیرها، شاه تیرها، دالها، ستون ها و … همگی قسمت هایی از یک کف به حساب می‌آیند که باید در یک مرحله بتن ریزی شوند.

بتن ریزی ستون ها اجبارا در تراز هر طبقه در محل سرستون یا تیر متوقف می‌شود.

درزهای ساخت معمولا در ساختمانهای بتنی کاربرد دارند.

درزهای ساخت باید در محل های مناسب و زیر نظر دستگاه نظارت تعبیه شوند.

کاربرد درزهای حرکتی

درزهای حرکتی با توجه به محل و موقعیتی که دارند کاربردهای خاصی خواهند داشت

این درزها معمولاً به منظور جلوگیری از بروز ترک های ناشی از جمع شدن بتن تعبیه می‌شوند.

اگر در فواصل معین درز انقباض در نظر گرفته نشود، روی سطوح پیاده روها یا دیوارهای بتنی ترکهایی پدید خواهد آمد.

آرماتورها غالبا می‌توانند محل بروز ترک ها را کنترل نمایند.

همچنین، وجود درزهای انقباضی که محل آنها به طور صحیح انتخاب شده باشد،

می توانند مانع ایجاد ترک شوند.

عملکرد این درزها به صورتی است که انقباض طرفین درز در محل درز متمرکز می گردد.

در حقیقت این درزها دارای نوعی عدم پیوستگی عمومی هستند،

لیکن شکاف اولیه بین بطن دو طرف در وجود ندارد.

این درزها برای جلوگیری از خراب شدن روسازی ها در اثر فشار بیش از حد،

فراهم ساختن امکان تعمیر قسمتی از جدول های بتنی پیاده روها و نظایر آن تعبیه می شوند.

به طور کلی این درزها برای تامین امکان انقباض و انبساط ناشی از تغییرات درجه حرارت

به طوریکه در نقاط مختلف ساختمان ترک خوردگی و در مقاطع سازه تلاش های ثانویه زیاد، ایجاد نشوند، تعبیه می گردند.

عملکرد این درزها باید به گونه‌ای باشد که انبساط و انقباض طرفین درز کاملاً همساز شوند،

لازمه چنین درزهای این است که هیچ گونه پیوستگی در طرفین درز برقرار نباشد،

چنین درز هایی باید با کمترین مقاومت در مقابل انقباض و انبساط قادر به باز و بسته شدن باشند.

عموما این درزها در تمام قسمت های سازه به طور پیوسته قرار گرفته و از کف تا سقف ادامه می یابد،

برای حصول اطمینان از جدایی کامل دو قسمت مجاور، رعایت این مسئله ضروری است.

درزهای کنترل

انبساط و انقباض بتن در اثر تغییرات رطوبت و حرارت در آن تنش هایی را به وجود می‌آورند

که گاه از مقاومت بتن بیشتر بوده و به ترک خوردگی منجر می‌شود.

برای حل این مشکل از درزهای کنترل که حرکت نسبی دال یا دیوار در صفحه خود را امکان پذیر می سازد استفاده می شود.

برای جداسازی قسمتهای مختلف یک شالوده به علت تفاوت باربری آنها از یکدیگر لازم است از درز کنترل استفاده شود.

درزهای نشست

این درزها برای جلوگیری از نشست های نامساوی دو ساختمان مجاور

که دارای دو نوع مصالح، دو نوع پی یا دو ارتفاع متفاوت هستند مورد استفاده قرار می‌گیرند.

مشخصات مصالح مصرفی در درزهای ساختمانی

برای اجرای درزهای ساختمانی معمولا از مصالح مناسب استفاده می شود.

این مواد ممکن است در بردارنده الیاف گیاهی، لاستیک، ترکیبات آسفالتی، چوب پنبه و مانند آنها باشند.

مواد به کار رفته به عنوان پرکننده باید دارای ویژگیهای زیر بوده و در هر صورت از مشخصات مندرج در فصل مصالح نشریه شماره ۵۵ تبعیت نماید.

مهمترین ویژگی های مصالح پرکننده عبارتند از:

برخورداری از دوام زیاد

جاگیری و شکل گیری در درزها

قابلیت ارتجاع و عدم ایجاد اتصال محکم با درز

اجرای درزهای ساختمانی

درز ها در تمام سطوح باید مطابق نقشه ها و مشخصات و با عرض مناسب ایجاد شوند،

باید دقت شود که درز ها در حین اجرا با مصالح بنایی، ملات و مانند اینها پر نشده

و اجزای ساختمانهای مجاور به هیچ عنوان در هیچ نقطه‌ای به دیگر مربوط نشوند و کاملاً از یکدیگر جدا باشند.

اجرای درزهای ساخت

این درزها در ساختمان های بتنی کاربرد دارند و آن هنگامی که بتن ریزی دو قسمت مجاور و چسبیده به هم ،

در دو زمان مختلف صورت گیرد.

به سطح بتن خمیری جدید و بتم سفت قدیمی سطح واریز یا درز اجرایی گفته می‌شود .

موقعیت و شکل درز باید از قبل پیش‌بینی شده باشد.

تعیین محل درز نباید به تصادف و پیشرفت کار بتن ریزی واگذار شود،

بلکه باید قبل از شروع کار و در هنگام تهیه برنامه زمانبندی بتن ریزی تدابیر لازم در مورد درز اجرایی اتخاذ شده باشد.

برای دستیابی به پیوستگی کامل بین دو سطح بتنی در یک درز ساختمانی ضروری است،

یک لایه سطحی از آن برداشته شود، به صورتی که دانه ها نمایان شده و سطح ناصاف و غیر منظم حاصل گردد،

این وضع را می‌توان با پاشیدن آب و مخلوط آب و هوا با فشار لازم و استفاده از برس سیمی ایجاد نمود.

تا زمانی که قرار است بتن در طرف دیگر درژ اجرا شود،

باید سطح بتن اولیه مرطوب نگه داشته شود،

به جز سطح خود درز که باید چند ساعت قبل از عملیات مراقبت از آن قطع گردد،

به صورتی که نوعی خشکی سطحی و کم عمق در سطح درز پدید آید.

اجرای درزهای حرکتی

درزهای حرکتی معمولا به دو دلیل انقباض (و انبساط) و همچنین حرکت ساختمان

بر اثر وقوع زلزله، باد شدید و …ممکن است ایجاد شود.

درزهای حرکتی در تمام سطوح باید برابر نقشه ها و مشخصات و با عرض مناسب ایجاد گردند.

باید دقت کرد که درزها در حین اجرا با مصالح بنایی و ملات پر نشده و اجزای ساختمان های مجاور

در حین اجرا به هم مربوط نشوند و کاملاً از یکدیگر جدا باشند.

درزهای حرکتی در ساختمان های بتن آرمه یکپارچه

در این حالت که معمولا تحت عنوان درز انبساط و عموما در ساختمانهای بتنی مطرح می‌شود.

درزها باید با بریدن سقف، دیوارها و کف طبقات به طور کامل انجام شود.

فاصله درز های حرکتی در ساختمان های بتن آرمه به کمک محاسبه تعیین می‌شود.

این فاصله معمولاً بین ۳۰ تا ۶۰ متر است که با به کار بردن آرماتورهای طولی می توان فاصله درزها را تا ۹۰ متر افزایش دادا.

عرض درزها معمولا بین ۱۳ تا ۳۸ میلیمتر است که از طریق محاسبه تعیین می‌شود.

درزهای حرکتی در ساختمان های فولادی

این نوع درزها عبارتند از:

الف- درز انبساط

در ساختمانهای فولادی باید درز انبساط، ساختمان را کاملاً به دو قسمت تقسیم نماید.

اجرای درز ها در ساختمانهای فلزی با توجه به اینکه سقف بتنی یا فلزی باشد،

طبق نقشه ها و مشخصات خواهد بود.

فاصله درز ها از یکدیگر بیش از ۶۰ متر نخواهد بود که در هر حال طبق نقشه و مشخصات و در محل‌های تعیین‌شده اجرا خواهند شد.

ب- درز انقطاع

برای جلوگیری و کاهش خسارات و خرابی ناشی از ضربه ساختمان های مجاور به یکدیگر

باید ساختمان هایی که دارای ارتفاع بیش از ۱۲ متر و یا دارای بیش از ۴ طبقه هستند به وسیله درز انقطاع

از ساختمان مجاور جدا شود .

حداقل عرض درز انقطاع در تراز هر طبقه پنج هزارم ارتفاع آن تراز از روی شالوده میباشد.

این فاصله را می‌توان با مواد مصالحی که ویژگی های زیر را دارند پر کرد:

دوام زیاد

شکل پذیری

قابلیت ارتجاعی

اجرای درزهای حرکتی در ساختمان خاص نیاز به مشخصات فنی خصوصی خواهد داشت،

به طوری که عرض و فاصله درزها متناسب با مقدار انبساط و انقباض باشند.

درزهای ساختمانی

درزهای ساختمانی

در اینجا این قسمت از سری مقالات اجزا و اجرای ساختمان ها نیز به پایان رسید.

قسمت بعدی مقالات به سقف های سازه ای اختصاص داده شده بود،

از آنجا که قبلا یک سری مقالات کامل درباره ی سقف های سازه ای در سایت قرار گرفته است،

از شما عزیزان تقاا میشود بعد از مشاهده و مطالعه این قسمت از سری مقالات،

به مطالعه سری مقالات سقف های ساختمانی بپردازید.

لینک سری مقالات سقف های ساختمانی:

معرفی سقف های رایج ساختمانی(پارت ۱:سقف تیرچه بلوک)

معرفی سقف های رایج ساختمانی (پارت ۲: سقف تیرچه کرومیت)

معرفی سقف های رایج ساختمانی(پارت ۳:سقف کامپوزیت و سقف عرشه فولادی)

معرفی سقف های رایج ساختمانی (پارت۴: سقف های پیش ساخته بتنی)

معرفی سقف های رایج ساختمانی (پارت ۵: دال تخت بتنی بدون تیر و دال تخت بتنی با تیر)

معرفی سقف های رایج ساختمانی (پارت ۶: دال بتنی مشبک و دال بتنی مجوف)

معرفی سقف های رایج ساختمانی (پارت۷: دال بتنی پیش تنیده)

همچنین شما عزیزان میتوانید از طریق لینک زیر، عضو گروه تبادل نظر و پرسش و پاسخ عمران مبین شوید،

و اطلاعات مهندسی خود را با یکدیگر به اشتراک یگذارید.

گروه پرسش و پاسخ و تبادلات مهندسی عمران مبین

در این مقاله به بررسی انواع درزهای ساختمانی، موارد مورد مصرف و نحوه اجرای آنها پرداخته شد است. شما عزیزان میتوانید قسمت های قبلی سری مقالات اجزا و اجرای ساختمان ها را از طریق لینک های زیر مشاهده نمایید. سری مقالات اجزا و اجرا ساختمان ها: وسائل ایمنی سری مقالات اجزا و اجرا ساختمان ها: انواع اسکلت های ساختمانی سری مقالات اجزا و اجرا ساختمان ها: تجهیز گارگاه سری مقالات اجزا و اجرا ساختمان ها: تخریب ساختمان و مراحل آن سری مقالات اجزا و اجرا ساختمان ها: گود برداری و سازه نگهبان سری مقالات اجزا و اجرای ساختمان ها: پی کنی و پی سازی درزهای ساختمانی درزهای ساختمانی درزهای ساختمانی، معمولاً به منظور در نظر گرفتن فضایی برای انبساط و انقباض مصالح نسبت به یکدیگر و یا جلوگیری از وارد آمدن ضربات ساختمان (به هنگام وقوع زلزله و ...) به ساختمان مجاور در نظر گرفته می‌شود. درزهای ساختمانی دارای انواع مختلفی هستند. انواع درزهای ساختمانی به طور کلی درزهای ساختمانی به دو دسته تقسیم می شود: الف: درزهای ساخت (درزهای اجرایی) این درزها عموماً به منظور تسهیل عملیات بتن ریزی، با توجه به محدودیت حجم بتن ریزی در نظر گرفته می‌شود. در اینگونه درزها باید پیوستگی بین بتن و آرماتور در دو قسمت مجاور درز به صورت کامل حفظ شود. ب: درزهای حرکتی درزهای حرکتی درزهایی هستند که برای همسان کردن حرکت های نسبی قسمتهای مختلف یک سازه تعبیه می شوند. این حرکت ها می توانند در اثر تغییرات درجه حرارت، افت بتن و یا نشست های نامساوی به وجود آیند. کاربرد درزها کاربرد درزهای ساخت (درزهای اجرایی) در هر توقف عملیات بتن ریزی که موجب سخت شدن بتن می گردد، درز ساخت (درز اجرایی) به وجود می آید. به طور کلی هرگاه زمان قطع بتن ریزی از ۳۰ دقیقه تجاوز کند، باید آن نقطه را یک درز اجرایی به حساب آورد، مگر آنکه حالت خمیری بتن با تدابیری به آن بازگردانده شود. درز ساخت ممکن است دارای وضعیتهای مختلفی باشد، ولی معمولاً قائم یا افقی است. تالبته سعی می‌شود محل درز ساخت با محل یکی دیگر از انواع درزها منطبق گردد. در تیرها و شاه تیرها درزهای ساخت باید تقریبا عمود بر محور این اعضا بوده و هیچگاه با محور عضو موازی نباشد. درز ساخت می‌تواند در اعضا و قطعات بتن آرمه در محل لنگر خمشی ماکزیمم قرار گیرد، زیرا در این اعضا تنشهای کششی توسط فولاد های کششی تحمل می شوند. درزهای اجرایی نباید در محلی که قرار است بتن تحمل برش نماید قرار گیرند. بنابراین در ساخت اعضای خمشی اگر قرار است بتن ریزی در بیش از یک مرحله صورت گیرد، باید ترتیبی اتخاذ شود که قطع بتن ریزی در مجاورت تکیه گاه نبوده، بلکه در نزدیکی وسط دهانه باشد. تیرها، شاه تیرها، دالها، ستون ها و ... همگی قسمت هایی از یک کف به حساب می‌آیند که باید در یک مرحله بتن ریزی شوند. بتن ریزی ستون ها اجبارا در تراز هر طبقه در محل سرستون یا تیر متوقف می‌شود. درزهای ساخت معمولا در ساختمانهای بتنی کاربرد دارند. درزهای ساخت باید در محل های مناسب و…

امتیاز

امتیاز - 98%

98%

درزهای ساختمانی، معمولاً به منظور در نظر گرفتن فضایی برای انبساط و انقباض مصالح نسبت به یکدیگر و یا جلوگیری از وارد آمدن ضربات ساختمان (به هنگام وقوع زلزله و ...) به ساختمان مجاور در نظر گرفته می‌شود. درزهای ساختمانی دارای انواع مختلفی هستند.

امتیاز کاربران: 3.58 ( 6 رای)
98 bigtheme
گودبرداری

سری مقالات اجزا و اجرا ساختمان ها: گودبرداری و سازه نگهبان

در این قسمت از سری مقالات اجزا و اجرای ساختمان، به بررسی گودبرداری و سازه نگهبان پرداخته شده است.

همچنین شما عزیزان میتوانید قسمت های قیلی از این سری مقالات را در لینک های زیر مشاهده نمایید.

سری مقالات اجزا و اجرا ساختمان ها: وسائل ایمنی

سری مقالات اجزا و اجرا ساختمان ها: انواع اسکلت های ساختمانی

سری مقالات اجزا و اجرا ساختمان ها: تجهیز گارگاه

سری مقالات اجزا و اجرا ساختمان ها: تخریب ساختمان و مراحل آن

اهمیت مطالعات گودبرداری در طراحی ساختمان ها

در سال‌های اخیر، با توجه به توسعه و گسترش شهرها و افزایش سرعت ساخت و سازهای شهری

به دلیل انجام گودبرداریهای غیر اصولی، در موارد متعددی شاهد فروریختن دیوار های گود

یا ساختمان های جانبی بوده ایم که باعث جان باختن انسان های بیگناهی گردیده است.

موضوع گودبرداری و طراحی و اجرای سازه های نگهبان دارای گستره وسیعی است

و نیاز به بررسی‌ها و مطالعات و ملاحظات ژئوتکنیکی سازه ای، مواد و مصالح، تکنولوژی و اجرایی و اقتصادی دارد.

در نتیجه می‌توان گفت که انتخاب روش مناسب بستگی به جمیع شرایط موثر دارد و می تواند

در شرایط مختلف سازه نگهبان تغییر نماید.

از سوی دیگر تئوری ها و روش های اجرایی گودبرداری و سازه های نگهبان،

هم مبتنی بر اصول تئوریک و هم متاثر از ملاحظات اجرایی و تجربی است.

تعریف گودبرداری

به هرگونه حفاری و خاکبرداری در تراز پایین تر از سطح طبیعی زمین

یا در تراز پایین تر از زیر پی ساختمان مجاور، گودبرداری گفته می شود.

در این راستا ملاک ارتفاع حفاری، نقشه ها و وضعیت زمین است.

هدف از گودبرداری

هدف از گودبرداری رسیدن به زمین مقاوم است زیرا نیروهای انتقال یافته

از قسمت‌های مختلف ساختمان باید به پی و از آنجا به زمین وارد شوند.

گودبرداری در زمین هایی انجام می شود که باید تمام یا قسمتی از ساختمان پایین تر از سطح طبیعی زمین احداث شود.

گاهی ممکن است عمق گودبرداری بنابر جنس زمین به چندین متر برسد.

گودبرداری معمولاً با وسایلی مانند بیل مکانیکی یا لودر صورت می‌گیرد

و در صورت محدودیت زمین یا در دسترس نبودن ماشین آلات،

این کار با وسایل دستی مانند بیل و کلنگ و فرغون انجام میشود.

گودبرداری در زمین های نامحدود

زمین نامحدود، زمین نسبتاً وسیعی است که اطراف آن هیچ گونه ساختمانی نباشد

برای گودبرداری این گونه زمین ها، از ماشین آلاتی مانند بیل مکانیکی، لودر و … استفاده می شود

و خاک با شیبی مناسب برداشت و با کامیون به خارج محوطه حمل می گردد.

چنانچه نیاز به گودبرداری در عمق نسبتاً زیاد باشد، این کار در لایه‌های مختلف

به تدریج انجام می گیرد تا کف گود به عمق پیش‌بینی‌شده برسد.

گودبرداری

شیب دیواره های محل گودبرداری

برای جلوگیری از ریزش دیواره های محل گودبرداری به داخل،

معمولا خاکبرداری طوری صورت می گیرد که دیواره های کناری گود دارای شیب ملایمی باشد

که با خط عمود زاویه ای به اندازه آلفا بسازد.

اندازه زاویه آلفا بستگی به نوع خاک محل دارد.

هر قدر خاک سست تر و قابل ریزش تر باشد، اندازه زاویه آلفا بزرگتر خواهد شد.

برای جلوگیری از هزینه اضافی، میتوان با قالب بندی دیواره های محل گود برداری از زاویه شیب کوچکتری استفاده نمود.

گودبرداری در زمین های محدود

زمین محدود، زمین نسبتاً کوچکی است که اطراف آن ساختمان‌هایی وجود داشته باشد.

گودهایی که در مجاورت بناهای موجود ایجاد می‌شوند، نباید به هیچ عنوان

به پایداری این بناها چه در مرحله موقت اجرا و چه در مرحله نهایی آسیب وارد کنند.

در این موارد برای جلوگیری از ریزش دیواره های گود و ایجاد پایداری لازم در آنها

قبل از اقدام به عملیات ساختمانی می توان از سازه نگهبان موقت استفاده نمود.

همچنین به منظور حفاظت از ساختمان های اطراف از ریزش های احتمالی

و اطمینان بیشتر از عدم ریزش دیواره های گود،

بهتر است گود برداری با فاصله مناسب از ساختمان مجاور انجام شود.

گودبرداری

سازه نگهبان

در بسیاری از پروژه های ساختمانی لازم است زمین به صورتی خاکبرداری شود

که جداره‌های آن قائم یا نزدیک به قائم باشد.

این کار ممکن است به منظور احداث زیرزمین، کانال، منبع آب و … صورت گیرد.

فشار جانبی وارد بر این جداره ها ناشی از رانش خاک بر اثر وزن خود آن

و نیز سربارهای احتمالی روی خاک کنار گود می باشد.

این سربارها می توانند شامل خاک بالاتر از تراز افقی در لبه گود،

ساختمان های مجاور، بارهای ناشی از بهره برداری از معابر مجاور و … باشند.

به منظور جلوگیری از ریزش خاک و تبعات منفی احتمالی ناشی از این خاکبرداری،

سازه های موقتی را برای مهار خاک اجرا می‌کنند که به آن سازه نگهبان میگویند.

اهداف اصلی ایمن سازی جداره‌های گود با سازه نگهبان عبارتند از:

  • حفظ جان انسان های خارج و داخل گود
  • حفظ اموال خارج و داخل گود
  • فراهم آوردن شرایط امن و مطمئن برای اجرای کار

انواع سازه نگهبان

جهت پایداری جداره های گود برداری از انواع سازه نگهبان

و روش های مختلف می توان استفاده نمود که از جمله آنها می توان به روش های زیر اشاره نمود:

  • شمع بندی
  • مهار سازی
  • دوخت به پشت
  • دیواره دیافراگمی
  • مهار متقابل
  • سپر کوبی
  • اجرای خرپا
  • نیلینگ (روش میخ گذاری در خاک)

سازه نگهبان موقت را با توجه به نوع خاک، ارتفاع گود و فشار ناشی از ساختمان های مجاور می‌توان به شکل ها و روش های فوق اجرا نمود.

شمع بندی، تنگ بستن بدنه‌های گود (اجرای شمع)

شمع بندی یا تنگ بستن بدن های خود به دو روش چوبی یا فلزی انجام می شود:

الف- شمع بندی چوبی:

شمع بندی چوبی عبارت است از تیر گرد یا چهار تراشی که از بالا بر روی الواری متکی است

که خود بر بدنه گود یا دیوار ساختمان مجاور تکیه دارد.

از پایین در زمین کف گود، با زاویه ای در حدود ۴۵ درجه استوار گشته است.

الوارهای متکی بر بدنه ممکن است به صورت عمودی یا افقی بر دیواره گود یا دیوار ساختمان مجاور قرار گیرند

و برای تقسیم بهتره فشار، بین شمع و الوارها، چهار تراش های افقی قرار ممی‌گیرند.

برای جلوگیری از فرورفتن شمع در زمین به خاطر سطح مقطع نسبتاً کم آن و فشار زیاد از بالا،

پایه‌های آن را بر مصالح مقاومی مانند آجر یا بلوک های سیمانی قرار می‌دهند.

سازه نگهبان

ب- شمع بندی فولادی:

در شمع بندی فولادی از تیرآهن های معمولی یا ناودانی (ناودانی فقط برای پشت بند) استفاده می شود.

به پشت بند عمودی یک نبشی جوش شده است و شمع با زاویه حدود ۴۵ درجه

به وسیله نبشی به پشت بند متصل می شود.

نشیمنگاه شمع بر روی زمین تیر آهنی یا ناودانی است که با میخ های قوی

در زمین محکم شده است .

فاصله شمع ها از یکدیگر نسبت به ارتفاع و فشار حاصل از گود تعیین می شود.

هرچه از عمق گود بیشتر باشد، فاصله شمع ها از یکدیگر کمتر خواهد شد.

در صورت نیاز، می توان از دو ردیف شمع در بالا و پایین استفاده کرد.

سازه نگهبان

دیوارهای مانع

در گودبرداری هایی که زمین ریزشی است گاهی اوقات ایجاد شیب،

موجب کار و هزینه اضافی برای حمل خاک و برگشت مجدد آن بعد از اجرای ساختمان میشود.

در چنین مواردی، می توان اقدام به ایجاد دیوارهای مانع نمود. این نوع دیوارها به شکل های گوناگون و با مصالح مختلف ساخته می شوند.

 

الف- دیوارهای مانع چوبی:

این نوع دیوارها از الوارهای به عرض ۲۰ تا ۳۰ و ضخامت ۴ تا ۵ سانتی متر ساخته می‌شوند.

بدین ترتیب که الوارها را با استفاده از چکش های مکانیکی، در اطراف محل گودبرداری می‌کوبند

و آن را قدری بیشتر از عمق گودبرداری در زمین فرو می‌کنند.

به قسمت‌های انتهایی الوارها، ورق های فولادی نوک تیز نصب می کنند

تا در هنگام فرو رفتن در زمین و عبور از لایه های محکم از مقاومت کافی برخوردار بوده و فرو رفتن آنها را آسان‌تر کند.

ب- دیوارهای مانع فلزی:

برای ایجاد دیوارهای مانع، گاهی اوقات به جای استفاده از تخته از صفحات فلزی

که دارای ضخامت کمتری بوده و در نتیجه بهتر در زمین فرو می روند و مقاومت آنها نیز بیشتر است استفاده می شود.

ج- دیوارهای مانع فلزی با الوارهای چوبی

این دیوار ها دارای کلاف فلزی می باشند که داخل آنها با الوارهای چوبی پر می‌شود و از مقاومت نسبتاً خوبی نیز برخوردارند.

روش مهار سازی

ابتدا پیرامون زمین گودبرداری می شود. در فواصل معین چاههایی حفر می‌کنیم

که عمق آن را بر عمق گود به اضافه مقداری بیشتر(معمولا ۳۰ درصد عمق گود برای شمع بتنی انتهای تحتانی این چاه‌ها است). پس از حفر چاه ها در درون آن پروفیلهای I و یا H قرار داده میشود.

سپس شمع انتها که قبلا آرماتور بندی شده است بتن ریزی می گردد.

سپس مرحله به مرحله عملیات گودبرداری انجام میشود

و برای جلوگیری از ریزش خاک در هر مرحله پس از برداشتن خاک ،

با استفاده از دستگاه های حفاری ویژه در بدنه گود چاهک های افقی یا مایل به قطر ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر حفر می گردد.

آنگاه در داخل آن چاهکها میلگردهایی را کار گذاشته و سپس در درون آن بتن تزریق می شود.

طول این چاهکها به نوع خاک و پارامترهای فیزیکی و مکانیکی آن و به عمق گود بستگی دارد.

پس از انجام این مرحله پانل های بتنی پیش ساخته که می تواند به صورت در اجرا گردد،

را در این پروفیل های قائم قرار داده و آنها را از سویی به میلگرد های بیرون آمده از چاهکها

به نحو مناسبی متصل نموده و یا بر روی دیواره آرماتور بندی کرده سپس به روی آن بتن پاشی می شود.

سازه نگهبان

مزایای روش مهارسازی عبارتند از:

  • مشخصات مکانیکی خاک را بهبود می بخشد
  • سازه نگهبان در داخل گود فضایی را اشغال نمی کند
  • از خاک موجود برای مهار دیوار استفاده می شود

معایب روش مهارسازی نیز عبارتند از:

  • استفاده از بدنه خاک مجاور دیوار گود ضروری است و در مواردی که بدنه خاک دیوار مجاور در زیر یک ساختمان یا در حریم تاسیسات و معابر شهری باشد استفاده از این روش محدود می باشد.
  • به زمان زیادی نیاز دارد
  • هزینه اجرای عملیات به دلیل تکنولوژی پیشرفته بالا است
  • به دستگاه های خاص جهت تزریق بتن و نیروی تخصصی نیاز دارد.

سازه نگهبان

روش دوخت به پشت

این روش مشابهت زیادی به روش مهارسازی دارد.

در این روش به جای میلگرد مصرفی در چاهک ها، کابلهایی قرار داده

و با تزریق بتن داخل این چاهک ها، این کابل ها در داخل خاک کامل مهار می گردد

و این کار موجب آن می‌شود که نیروی پیش تنیدگی موجود کابل، خاک را فشرده نماید.

در نتیجه خاک فشرده تر و متراکم تر شده و رانش ناشی از آن کاهش می‌یابد.

و در عین حال کل نیروی رانش خاک در جداره گود به خاک های داخل بدنه دیواره منتقل شده

و خاک بدنه انتهای به عنوان سازه نگهبان عمل کرده رانش خاک بدنه مجاور جداره  را تحمل کند.

مزایای روش دوخت به پشت:

  • مشخصات مکانیکی خاک بر اثر تزریق بتن به درون چاهک ها و نیز پیش تنیده شدن خاک بهبود می یابد. در نتیجه هم از خاک اطراف جداره برای مهار رانش خاک استفاده می شود و هم میزان رانش خاک بر اثر بهبود مشخصات مکانیکی خاک کاسته می‌شود.
  • سازه نگهبان در داخل گود مزاحم نیست
  • از خاک موجود برای مهار دیواره گود استفاده می شود

سازه نگهبان

معایب روش دوخت به پشت:

  • استفاده از بدنه خاک مجاور دیواره گود ضروری است لذا در مواردی که خاک مجاور گود در زیر یک ساختمان یا در حریم همسایه یا در حریم تاسیسات و معابر شهری باشد از این روش نمی توان استفاده کرد یا استفاده از آن با محدودیت همراه است.
  • به دلیل اجرای عملیات به صورت مرحله به مرحله به زمان زیادی نیاز دارد. البته ممکن است در پروژه های بزرگ این امر مطرح نباشد بلکه برعکس ممکن است زمان کلیه جای کار نیز به ویژه و مدیریت صحیح کاهش یابد.
  • هزینه اجرای عملیات به دلیل تکنولوژی پیشرفته تر، در مقایسه با روشهای ساده تر بیشتر است. ولی در پروژه‌های بزرگ و در احجام زیاد ممکن است این عمل مطرح نباشد و برعکس هزینه کلی کار کاهش یابد.
  • به دستگاه های خاص نظیر دستگاه های لازم برای حفر چاهک ها، تزریق، پیش تنیدگی کابل ها و … نیاز دارد.
  • به افراد با تخصص های بالاتر در رده‌های مختلف فنی برای اجرای عملیات مربوطه، در مقایسه با روشهای ساده تر نیاز دارد.

روش دیواره ی دیافراگمی

در این روش ابتدا به کمک دستگاه های حفاری ویژه محل دیوار نگهبان را حفر نموده

سپس به طور همزمان محل حفر شده را با گل بنتونیت و سیمان پر میکنند

نتو از ریزش خاک دیواره محل حفر شده جلوگیری شود.

سپس شبکه آرماتورهای دیوار نگهبان را که از قبل ساخته و آماده شده در داخل محل حفر شده دیوار جا می دهند.

آنگاه بتن ریزی دیوار اجرا می شود.

بتن مصرفی معمولاً از نوع بتن روان و با کارایی زیاد است.

دیوارهای دیافراگمی به صورت پیش ساخته و پس کشیده نیز اجرا می‌شود.

سازه نگهبان

مزایای روش دیواره دیافراگمی:

  • سرعت اجرای کار بسیار زیاد است
  • درجه ایمنی کار بسیار زیاد است
  • دیوار دیافراگمی هم به عنوان سازه نگهبان گود رفتار می‌کند و هم در حین بهره برداری از آن به عنوان دیوار حائل استفاده می شود
  • دیوار دیافراگمی به ویژه برای حفاری ها و گودهای با طول زیاد مناسب است.

معایب روش دیواره دیافراگمی:

  • در این روش، دستگاه های حفاری مربوطه نیاز به فضای کار زیادتری دارند و در صورتی که از نظر فضای دو طرف دیواره محدودیت داشته باشیم، اجرای کار ناممکن خواهد بود و یا اینکه به سختی صورت میگیرد.
  • در این روش به دستگاه های حفاری ویژه ای نیاز است.
  • دراین روش به نیروهای با تخصص بالا برای کار با دستگاههای مورد نظر و سایر موارد نیاز است.

سازه نگهبان

روش مهار متقابل

این روش برای گودهای با عرض کم مناسب است در دو طرف گود چاهک هایی حفر شده

سپس درون آن از پروفیل های H یا I شکل مطابق با محاسبات و نقشه های اجرایی قرار می گیرد.

آنگاه قسمت فوقانی هر دو پروفیل قائم متقابل مزبور را به کمک تیرها یا خرپاهایی به یکدیگر متصل می کنند.

این کار موجب می شود که هر دو پروفیل قائم متقابل به یکدیگر کمک کنند

و پس از آن عملیات گودبرداری را به تدریج انجام می دهند.

در صورتی که خاک خیلی ریزشی باشد باید در بین اعضای قائم از الوارهای چوبی و اعضای مناسب دیگر استفاده کرد.

از فواید این روش در گودبرداری های با عرض کم، سرعت زیادتر و هزینه‌ کمتر است و جای کمتری نیاز دارد

و از معایب این روش اینکه در گودهای با عرض زیاد مثلاً بیش از ۱۰ متر،

ممکن است مهاربندی های ارزی و یا مهار بندی های تراز های مختلف دست و پا گیر شده و موجب بروز مشکل در حین اجرای کار شود.

درزمینی که قرار است گودبرداری شود در فواصل معینی از هم،

شمع ها را اجرا می‌کنیم که این شمع ها می تواند از انواع مختلف مساله‌ساز های نزدیک به فولاد و بتن باشد

و یا ممکن است به صورت پیش ساخته یا در جایی اجرا گردد

و این شمعها فشار خاک را به صورت تیرهای یکسر گیردار تحمل می کنند

و در صورت لزوم شمع ها را در امتداد دیواره گود، مهاربندی می‌کنند.

سازه نگهبان

مزایای روش مهار متقابل:

  • سرعت اجرای بالا
  • اشغال فضای کم
  • گاهی از شمع ها می توان به عنوان سازه نگهبان دائم استفاده نمود.
  • می‌توان شمع ها را پس از پایان کار جمع آوری نمود
  • در گودهای تا ارتفاع کمتر از ۵ متر اقتصادی می باشد

معایب روش مهار متقابل:

  • در گودهای با ارتفاع زیاد بایستی فواصل شمع ها را کم کرد و هم از مقطع قوی تر استفاده نمود.
  • در پروژه های شهری به دلیل مشکلات شمع کوبی بایستی حتما به صورت درجا اجرا گردد.

روش سپر کوبی

در این روش، ابتدا در طرفین گود سپرهایی را می‌کوبیم و سپس خاکبرداری را شروع می کنیم.

پس از آنکه خاکبرداری ب حد کافی رسید در کمرکش سپرها و بر روی آنها، تیرهای پشت بند افقی را نصب می کنیم.

سپس قیدهای فشاری قائم را در جهت عمود بر صفحه ی سپرها به این پشت بندهای افقی وصل میکنیم.

سپرها و پشت بندها و قیدهای فشاری در عرض‌های کم و خاکهای غیرست معمولا از نوع چوبی است

ولی در عرضهای بیشتر و خاکهای سست تر استفاده از سپرها و پشت بندها و قیدهای فشاری فلزی اجتناب ناپذیر است.

سازه نگهبان

مزایای روش سپر کوبی:

  • سرعت اجرای کار بسیار زیاد است.
  • میزان ایمنی کار بسیار زیاد است.
  • برای اجرای کانال ها به ویژه با طولهای زیاد بسیار مناسب است.

معایب روش سپر کوبی:

  • در این روش به دستگاههای سپرکوبی، که به هر حال یک دستگاه ویژه است، نیاز است.
  • این روش به نیروهای با تخصص بالاتر، نسبت به روشهای ساده تر، نیاز دارد.
  • دستگاه‌های سپرکوب به فضای کافی برای اجرای کار نیاز دارند.
  • این روش برای عرضهای کم مناسب تر است.

سازه نگهبان

روش خرپایی

این روش یکی از مناسب ترین و متداول ترین روش های اجرای سازه نگهبان در مناطق شهری است

اجرای آن ساده بوده و نیاز به تجهیزات و تخصص بالایی ندارد

و در عین حال قابلیت انعطاف زیادی از نظر اجرا در شرایط مختلف دارد.

برای اجرای این نوع سازه نگهبان، ابتدا در محل اعضای قائم خرپا، که در مجاورت دیواره گود قرار دارند،

چاه‌های را حفر می‌کنند. عمق این چاه‌ها برابر با عمق گود به اضافه مقداری اضافه برای اجرای شمع انتهای تحتانی عضو خرپا است.

طول شمع که با L نشان داده میشود از طریق محاسبات به دست می آید.آنگاه درون شمع را آرماتور بندی کرده

و عضو قائم را در داخل شمع قرار داده و سپس شمع را بتن ریزی می کنند.

پس از سخت شدن بتن، انتهای تحتانی عضو قائم به صورت گیردار در داخل شمع قرار خواهد داشت.

سپس خاک در امتداد دیواره گود با یک شیب مطمئن برداشته می شود.

آنگاه فونداسیون پای عضو مایل را اجرا می گردد.

این فوندانسیون در پلان به صورت مربعی است.

پس از آن، عضو مایل را از یک طرف به عضو قائم و از طرف دیگر به ورقه کق ستون بالای فوندانسیون متصل می کنند.

عملیات فوق را برای کلیه خرپاهای سازه نگهبان در امتداد دیواره به صورت همزمان اجرا می شود.

حال خاک محصور بین اعضای قائم و افقی خرپاها را در سرتاسر امتداد دیواره به صورت مرحله به مرحله بعد داشته

و در هر مرحله اعضای افقی و قطری خرپا را به تدریج نصب نموده تا آنکه خرپا تکمیل شود.

سازه نگهبان

مزایای روش خرپایی

  • برای عموم گود های واقع در مناطق شهری مناسب است
  • از نظر اجرا در شرایط مختلف قابلیت انعطاف زیادی دارد
  • امکان استفاده مجدد از خرپا وجود دارد
  • به تخصص و دستگاه‌های خاصی نیاز ندارد

معایب روش خرپایی

  • سرعت اجرا در مقایسه با روش های پیشرفته تر نسبتاً کمتر است
  • خرپاها جاگیر بوده و فضای بخشی از زمین را اشغال می نمایند
  • احتمال الزامی بودن برداشت بخشی از خاک با روش دستی وجود دارد.

سازه نگهبان

روش نیلینگ

این روش از حدود سه دهه اخیر آغاز شده و تاکنون نیز به عنوان یک تکنیک

برای پایداری ترانشه ها و حفاظت گود با انعطاف پذیری بالا استفاده می گردد.

تئوری استفاده از روش نیلینگ بر مبنای مسلح کردن و مقاوم نمودن توده خاک

با استفاده از دوختن توده خاک توسط مهارهای کششی فولادی با فواصل نزدیک به یکدیگر می‌باشد.

سازه نگهبان

استفاده از این روش موجب:

افزایش مقاومت برشی توده خاک میگردد.

  • محدود نمودن و تحت کنترل درآوردن تغییر مکان های خاک در اثر افزایش مقاومت برشی در سطح لغزش slid به دلیل افزایش نیروی قائم می شود.
  • باعث کاهش نیروی لغزش در سطح گسیختگی و لغزشی میشود.
  • باید توجه داشت کلیه سطوح ترانشه های حفاری شده که توسط نیلینگ بایستی مسلح شوند
  •  با استفاده از شبکه مش و شاتکریت ابتدا حفاظت شده و سپس سیستم نیلینگ روی آنها اجرا می شوند.

سازه نگهبان

کاربرد نیلینگ در پروژه های عمرانی

  • پایداری ترانشه ها در احداث بزرگراه ها و راه آهن ها
  • پایداری جداره تونل ها و سازه های زیرزمینی
  • پایدارسازی و حفاظت گود در سازه‌های مناطق شهری، ساختمان های مجاور گود، ایستگاه های زیرزمینی مترو و …
  • پایدارسازی کوله های مجاور پل ها در زمین های سست و ریزشی

مهار کششی نیلینگ معمولاً از آرماتورهای فولادی با قطر ۲۰ الی ۴۰ میلیمتر و با حد تسلیم ۴۲۰ الی ۵۰۰ نیوتن بر میلی متر مربع استفاده می‌شوند

که درون یک چال حفاری شده با قطر ۷۶ الی ۱۵۰ میلی متر قرار گرفته و دور آن درون چال تزریق می گردد.

فواصل بین مهارهای کششی در حدود ۱ الی ۲ متر می باشد و طول آنها نیز

در حدود ۷۰ الی ۱۰۰ درصد ارتفاع گود می باشد و حداقل شیب نسبت به افق حدوداً ۱۵ درجه می باشد.

باید توجه داشت که رویه شاتکریت شده روی ترانشه های حفاری شده نقش سازه ای نداشته

اما می توان جهت اطمینان برای پایداری موقت خاک بین آنها استفاده نمود.

سازه نگهبان

مراحل اجرای سیستم نیلینگ:

مراحل اجرای نیلینگ عبارت است از:

  • گودبرداری در مرحله اول ترانشه و یا گود و ایجاد پله بعدی عملیات.
  • حفاری چال جهت نصب مهار کششی.
  • قرار دادن آرماتور داخل چال و تزریق چال
  • اجرای سیستم زهکشی و اجرای شاتکریت جداره و نصب ضخامت فولادی.
  • گودبرداری مرحله بعدی ترانشه و یا گود و ایجاد پله های بعدی عملیات.
  • اجرای پوشش شاتکریت نهایی پس از اتمام آخرین مرحله حفاری.

سازه نگهبان

اصول طراحی نیلینگ:

مراحل طراحی سیستم نیلینگ به شرح زیر است:

  • هندسه سازه مشخص گردد
  • عمق و زاویه شیب خاکبرداری مشخص گردد
  • بارگذاری و سربار بارهای وارده به Nail و موقعیت سطح افزایش تخمین زده شود.
  • انتخاب نوع آرماتور شامل:سطح مقطع، طول و فاصله از یکدیگر و در هر تراز مقاومت موضعی آنها تضمین گردد تا مقاومت از نظر استحکام و ظرفیت چسبندگی برای تحمل نیروها تخمین زده شده و با ضریب اطمینان مناسب و قابل قبول کنترل شوند.
  • پایداری کل سازه نگهدارنده و خاک اطراف آن در زمان حفاری گود و ایجاد پله های حفاری و بررسی و کنترل ضریب اطمینان قابل قبول.
  • تخمین نیروهای وارده بر صفحه فولادی
  • در نظر گرفتن سطح پیزومتریک آبهای زیرزمینی و لحاظ نمودن سیستم زهکش.

امیدواربم که با مطالعه این مقاله، به صورت مفید اکثر نکات مربوط به گودبرداری و سازه نگهبان مورد توجه شما عزیزان قرار گرفته باشد.

مارا با قیمت های بعد همراهی کنید.

در این قسمت از سری مقالات اجزا و اجرای ساختمان، به بررسی گودبرداری و سازه نگهبان پرداخته شده است. همچنین شما عزیزان میتوانید قسمت های قیلی از این سری مقالات را در لینک های زیر مشاهده نمایید. سری مقالات اجزا و اجرا ساختمان ها: وسائل ایمنی سری مقالات اجزا و اجرا ساختمان ها: انواع اسکلت های ساختمانی سری مقالات اجزا و اجرا ساختمان ها: تجهیز گارگاه سری مقالات اجزا و اجرا ساختمان ها: تخریب ساختمان و مراحل آن اهمیت مطالعات گودبرداری در طراحی ساختمان ها در سال‌های اخیر، با توجه به توسعه و گسترش شهرها و افزایش سرعت ساخت و سازهای شهری به دلیل انجام گودبرداریهای غیر اصولی، در موارد متعددی شاهد فروریختن دیوار های گود یا ساختمان های جانبی بوده ایم که باعث جان باختن انسان های بیگناهی گردیده است. موضوع گودبرداری و طراحی و اجرای سازه های نگهبان دارای گستره وسیعی است و نیاز به بررسی‌ها و مطالعات و ملاحظات ژئوتکنیکی سازه ای، مواد و مصالح، تکنولوژی و اجرایی و اقتصادی دارد. در نتیجه می‌توان گفت که انتخاب روش مناسب بستگی به جمیع شرایط موثر دارد و می تواند در شرایط مختلف سازه نگهبان تغییر نماید. از سوی دیگر تئوری ها و روش های اجرایی گودبرداری و سازه های نگهبان، هم مبتنی بر اصول تئوریک و هم متاثر از ملاحظات اجرایی و تجربی است. تعریف گودبرداری به هرگونه حفاری و خاکبرداری در تراز پایین تر از سطح طبیعی زمین یا در تراز پایین تر از زیر پی ساختمان مجاور، گودبرداری گفته می شود. در این راستا ملاک ارتفاع حفاری، نقشه ها و وضعیت زمین است. هدف از گودبرداری هدف از گودبرداری رسیدن به زمین مقاوم است زیرا نیروهای انتقال یافته از قسمت‌های مختلف ساختمان باید به پی و از آنجا به زمین وارد شوند. گودبرداری در زمین هایی انجام می شود که باید تمام یا قسمتی از ساختمان پایین تر از سطح طبیعی زمین احداث شود. گاهی ممکن است عمق گودبرداری بنابر جنس زمین به چندین متر برسد. گودبرداری معمولاً با وسایلی مانند بیل مکانیکی یا لودر صورت می‌گیرد و در صورت محدودیت زمین یا در دسترس نبودن ماشین آلات، این کار با وسایل دستی مانند بیل و کلنگ و فرغون انجام میشود. گودبرداری در زمین های نامحدود زمین نامحدود، زمین نسبتاً وسیعی است که اطراف آن هیچ گونه ساختمانی نباشد برای گودبرداری این گونه زمین ها، از ماشین آلاتی مانند بیل مکانیکی، لودر و ... استفاده می شود و خاک با شیبی مناسب برداشت و با کامیون به خارج محوطه حمل می گردد. چنانچه نیاز به گودبرداری در عمق نسبتاً زیاد باشد، این کار در لایه‌های مختلف به تدریج انجام می گیرد تا کف گود به عمق پیش‌بینی‌شده برسد. شیب دیواره های محل گودبرداری برای جلوگیری از ریزش دیواره های محل گودبرداری به داخل، معمولا خاکبرداری طوری صورت می گیرد که دیواره های کناری گود دارای شیب ملایمی باشد که با خط عمود زاویه ای به اندازه آلفا بسازد. اندازه زاویه آلفا بستگی به نوع خاک محل دارد. هر قدر خاک سست تر و قابل ریزش تر باشد، اندازه زاویه آلفا بزرگتر خواهد شد. برای جلوگیری از…

امتیاز

امتیاز - 100%

100%

با توجه به توسعه و گسترش شهرها و افزایش سرعت ساخت و سازهای شهری به دلیل انجام گودبرداریهای غیر اصولی، در موارد متعددی شاهد فروریختن دیوار های گود یا ساختمان های جانبی بوده ایم که باعث جان باختن انسان های بیگناهی گردیده است.

امتیاز کاربران: 4.59 ( 8 رای)
100 bigtheme
تخریب ساختمان

سری مقالات اجزا و اجرای ساختمان ها: تخریب ساختمان و مراحل آن

همانطور که در قسمت قبل اشاره شد، در این قسمت به بررسی تخریب ساختمان و مراحل آن میپردازیم.

شما عزیزان میتوانید قسمت های قبل این سری مقالات را در لینک های زیر مطالعه و بررسی نمایید.

سری مقالات اجزا و اجرا ساختمان ها: وسائل ایمنی

سری مقالات اجزا و اجرا ساختمان ها: انواع اسکلت های ساختمانی

سری مقالات اجزا و اجرا ساختمان ها: تجهیز گارگاه

اولین مرحله اجرا بمنظور شروع عملیات ساخت، تخریب ساختمان است. در صورت وجود مستحدثات در محل اجرا می بایست نسبت به تخریب آنها اقدام نمود.

تخریب ساختمان و انواع آن

به منظور تخریب یک ساختمان، می توان از روش های مختلفی (با توجه به وضعیت و موقعیت شهری ساختمان) استفاده کرد. این روشها عبارتند از:

روش انفجار

استفاده کردن از چاشنی های انفجاری در ساختمان‌های بزرگ یکی از روشهای تخریب به شمار می‌آید.

این روش که باید با دقت و بعضاً با محاسبات لازم و همچنین اطلاع‌رسانی قبلی صورت گیرد،

عموما در محل‌های باز و نسبتاً وسیع صورت گرفته و از سرعت تخریبی بالایی نیز برخوردار می باشد.

تخریب ساختمان

روش دستی

یکی از روش‌های معمول در تخریب ساختمان های نسبتاً کوچک استفاده از روش تخریب به روش گام به گام

و به صورت دستی و از بالا و پایین می باشد.

در این روش باید از افراد مجرب استفاده شده و رعایت نکات ایمنی بسیار حائز اهمیت است.

در این روش دسته بندی مصالح و جداسازی آنها امکان‌پذیر بوده و از سرعت کمتری نیز برخوردار می باشد.

تخریب ساختمان

روش مکانیکی

روش مکانیکی تخریب معمولا در ساختمان های بتنی مورد استفاده قرار می گیرد.

در این روش به بخش مقاوم ساختمان به وسیله ماشین آلات نظیر پیکور

یا به وسیله ی گوی های سنگین ضربه وارد شده تا محل مورد نظر تخریب گردد.

این روش معمولا با سر و صدای زیادی همراه بوده و باید قبل از شروع عملیات اطلاع رسانی به اهالی صورت گیرد.

تخریب ساختمان

مراحل تخریب یک ساختمان

پس از تحویل زمین از سوی کارفرما و در صورت وجود ابنیه در محل اجرای طرح،

پیمانکار موظف است نسبت به آماده سازی و تخریب ساختمان های موجود در محل اجرای کار به شرح زیر اقدام نماید:

مراحل مقدماتی تخریب ساختمان (پیش از تخریب)

قبل از شروع تخریب باید روش تخریب و برنامه ریزی کامل برای انجام کار صورت گیرد.

دستگاه نظارت باید از روش تخریب مطلع باشد.

قبل از شروع کار تخریب موارد زیر باید رعایت گردد:

  • با اطلاع و همکاری موسسه مربوطه جریان گاز، آب و سرویس‌های مشابه در ساختمان مورد تخریب باید قطع گردد.
  • همچنین باید ساکنین ساختمان های مجاور از زمان قطع تاسیسات و زمان تخریب مطلع باشند.
  • برنامه ریزی برای حفظ یا خارج کردن مواد قابل اشتعال و گازها یا کپسولهایی که احتمالا نگهداری و انبار شده باشند.
  • برنامه ریزی برای دفع موادی مانند گازهای سمی که ممکن است سلامت افراد را دچار مخاطره سازند.
  • انتخاب محلی که باید ضایعات تخریب در آن انباشته شود.
  • برنامه ریزی و اقدام برای حفظ ایمنی کارکنان و عابرین از طریق نصب حفاظ و حصار بین محل تخریب و محیط خارج.
  • آماده کردن وسایل و ماشین آلات متناسب با روش تخریب همراه با وسایل حفاظتی مناسب با نوع کار.
  • در ساختمان های آسیب دیده در اثر سیل، آتشسوزی، زلزله و نظایر آن باید قبل از تخریب

به منظور جلوگیری از ریزش و خرابی ناگهانی، مهار و شمع بندی کافی در قسمت های لازم صورت پذیرد.

تخریب ساختمان

  • قبل از تخریب هر ساختمان، پیاده روها و معابر عمومی مجاور، مسدود و یا طوری محافظت شوند

که به کسی صدمه وارد نشود. در صورتیکه از نرده استفاده می شود، این نرده ها باید ایستایی کافی داشته و ارتفاع آنها از ۲ متر کمتر نباشد.

  • اگر ساختمانی که تخریب می‌شود بیش از دو طبقه و یا ارتفاع آن از کف پیاده رو بیش از ۸ متر باشد،

در صورتی که فاصله ساختمان از پیاده رو یا معبر کمتر از ۵ متر است باید راهروی سرپوشیده مناسب با تایید دستگاه نظارت ساخته شود.

در موادی که با تشخیص دستگاه نظارت (مهندس ناظر) باید پیاده رو یا خیابان محدود یا مسدود شود باید با موسسات ذیربط هماهنگی لازم صورت گیرد.

در صورتی که ساختمان مورد تخریب از معبر بیش از ۵ متر فاصله داشته باشد می‌توان به جای راهروی سرپوشیده از حصار یا نرده استفاده نمود.

به منظور جلوگیری از خطرات ناشی از سقوط مصالح، اطراف و سقف راهروهای سرپوشیده باید دارای حفاظ کاملی از چوب یا توری فلزی

با ارتفاع حداقل یک متر باشد. حداکثر زاویه این حفاظ نسبت به کف ۴۵ درجه و شیب حفاظ به طرف خارج است.

  • در محل ورود و خروج کارگران به ساختمان مورد تخریب باید راهروهای سرپوشیده مناسب ساخته شود.

سقف راه روهای سرپوشیده باید حداقل ۷۰۰ کیلوگرم بر متر مربع فشار را تحمل کنند.

چنانچه قرار است از سقف راهروها برای حمل برخی مصالحاستفاده شود، بایست حداقل ۱۵۰۰ کیلوگرم بر متر مربع فشار را تحمل کنند.

تخریب ساختمان

  • قبل از شروع عملیات تخریب باید مدیریت کارگاه جزئیات کار را به دقت مد نظر قرار داده و وظایف افراد را به آنها یادآوری کند.
  • در یک کارگاه سازمان یافته که افراد ضوابط ایمنی را رعایت می‌کنند، ضمن آنکه اجرای پروژه سریعتر صورت می پذیرد،

از میزان خطرات ناشی از کار نیز کاسته خواهد شد. مدیریت کارگاه باید هنگام شروع عملیات تخریب

هماهنگی های لازم را با قسمتهای مختلف انجام داده، تمامی ابزار و وسایل و تجهیزات را از لحاظ حفاظتی کنترل نماید.

مراحل عملیات تخریب ساختمان (هنگام تخریب)

برای شروع عملیات تخریب لازم است دستورالعملها و روش اجرایی در سطوح مختلف برای افراد تشریح گردد.

سپس چنانچه عملیات به طریق انفجاری یا کشیدن با کابل انجام می گیرد،

باید همه ابزار، ماشین آلات و تجهیزات کنترل گردد.

تخریب به طریق انفجاری، کشیدن با کابل و یا استفاده از روش‌های ماشینی مستلزم رعایت دستورالعمل‌های خواستی است

که با تایید دستگاه نظارت (مهندس ناظر) قابل اجرا خواهد بود.

در ساختمانهای خواص نظیر کارخانه ها، بیمارستان ها، دودکش ها، منابع آب، نفت و دیگر اماکنی که دارای تسهیلات ویژه هستند

باید قسمت‌های مختلف ساختمان توسط افراد ذی‌صلاح مورد بازدید قرار گرفته و تجهیزات لازم برای تخریب و مقابله با خطرات ناشی از آنها فراهم شود.

همه کارگرانی که در عملیات تخریب شرکت دارند باید به کلاه ایمنی مجهز باشند، با توجه به نوع کار، پیمانکار موظف است دیگر وسایل حفاظتی را نیز در اختیار آنها قرار دهد.

تخریب ساختمان

برای مشاهده و بررسی وسائل ایمنی کارگاه میتوانید از لینک زیر استفاده نمایید.

سری مقالات اجزا و اجرا ساختمان ها: وسائل ایمنی

به علاوه پیمانکار باید اقداماتی برای ممانعت از خط آتش سوزی، انفجار، تجمع و نشت گاز و نظایر آن معمول دارد.

در عملیات تخریب صرف نظر از اینکه چه روشی برای تخریب انتخاب شده باشد، رعایت نکات زیر ضروری است:

  • از آنجا که تخریب غالباً در مجاورت معابر صورت می‌گیرد و این مناطق محل عبور مردم هستند،

باید از نرده یا تورهای حفاظتی که ارتفاعشان کمتر از ۲ متر نباشد استفاده شود.

  • راههای ورودی کارگران در خارج از ساعات کار باید مسدود شود.

به علاوه در خارج از ساعات کار باید نردبان ها برداشته و در جای مناسب گذاشته شود.

  • جایی که محل ریزش ضایعات است نباید به عنوان راه اصلی مورد استفاده واقع گردد.
  • هنگام تخریب باید دقت کرد تا احیانا چیزی از وسایل الکتریکی و یا تأسیساتی دفن نشود.
  • برای تامین برق کارگاه به صورت موقت باید از ولتاژ کم استفاده شود و همراه آن

سیستم اتصال زمین برای ایمنی بیشتر به کار رود. برق را می توان از طریق ژنراتور و یا منبع اصلی به دست آورد.

تخریب ساختمان

  • در جایی که احتمال وجود سرب مطرح است مانند رنگ های حاوی سرب و یا لوله های فاضلاب و …،

باید هنگام کار دقت کافی به عمل آید.برای افرادی که کار تخریب را به عهده دارند باید لباس‌های مناسب،

تهویه مناسب و تجهیزات پزشکی برای مقابله با خطر احتمالی مهیا باشد.

  • در محل‌هایی که آلوده به مواد رادیواکتیو، گازهای سمی و یا سایر مواد مضر برای سلامتی است، باید احتیاط‌های ویژه صورت پذیرد.
  • جایی که روشهای مکانیکی برای تخریب به کار می‌رود باید مراقبت شود

که قسمتهای باقیمانده حاصل از تخریب در وضع پایداری باشد، اگر لازم باشد باید پایه‌های اطمینان به طور موقت نصب شوند.

  • اگر قسمتهایی از ساختمان یا سازه قرار است قبل از به کار بردن دیگر روشها به روش دستی حذف شوند،

باید مسئله ایمنی راه ها و سکوهای موجود مورد توجه قرار گرفته و جایی که ضایعات ریخته میشود محدود شده باشد.

  • قسمتهایی سازه که در پایداری آن ایفای نقش می‌کند باید به طور حساب شده خراب شوند
  • ضایعات باید طوری انبار شود که در کفها اضافه بار ایجاد نشود و از اعمال فشار افقی به دیوارها پرهیز گردد،

حتی الامکان باید مصالح حاصل از تخریب در سطح زمین ریخته شود.

  • باید ترتیبی اتخاذ شود تا ضایعاتی که ریزش می‌کند برای افراد خطر نداشته باشد و به دیگر اعضا سازه نیز اصابت نکنند.
  • هنگام تخریب باید بار مرده ساختمان کاهش یا حذف شود، پوششها، کفها و دیوارها باید قبل از شروع تخریب قابهای ساختمان حذف شود.
  • تخریب ساختمانهای بلند مسلزم رعایت مقررات ویژه‌ای است.

مثلا در تخریب دودکشها و یا سایر ساختمان های بلند و باریک باید محوطه ای

به شعاع یک و نیم برابر ارتفاع بنا محصور و در صورت نیاز به تخلیه یا پاکسازی محوطه به مقامات مسئول اطلاع داده شود.

تخریب ساختمان

  • راه های موقتی که برای عبور افراد و وسایل نقلیه در نظر گرفته می شود

باید با استفاده از علائم ویژه و روشنایی کافی از ایمنی لازم برخوردار باشد،

به علاوه باید با استفاده از نرده های محافظتی یا محافظ مناسب دیگر از ریختن ضایعات و نخاله ها جلوگیری به عمل آید.

  • وقتی دو یا چند پیمانکاردر محل حضور دارند، هماهنگی لازم بین پیمانکاران ضروری است.
  • کارکنان باید به طور کامل آموزش دیده و به کار آنها نظارت شود.
  • مصالح تلف شده و نخاله ها نباید پرتاب شوند مگر اینکه پرتاب از داخل کانالهای چوبی یا فلزی انجام گیرد.

جایی که کنترل پایین افتادن مصالح عملا میسر نباشد باید

با استفاده از نرده و با نصب علائم هشدار دهنده و گذاشتن نگهبان احتیاطهای لازم صورت پذیرد.

  • چوب، تیر و یا مصالحی که انتقال آنها مخاطره‌آمیز است باید با ایمنی کامل و نفرات مجرب جابجا شود.
  • شیشه های موجود در ساختمان باید قبل از تخریب از قاب خود جدا و در جای مناسبی انبارشوند

و مصالح مفیدی که از تخریب حاصل میشود، باید به طور مرتب تفکیک و جدا از یکدیگر چیده شوند.

درها و پنجره های فلزی و یا چوبی نیز باید با دقت از جای خود خارج و انبار گردند.

تخریب ساختمان

  • تخریب باید از بالاترین طبقه شروع و به سمت پایین طوری ادامه یابد که قبل از تخریب هر طبقه

تمامی مصالح از تخریب طبقه بالاتر برداشته و در محل مناسب انبار شود، به طوری که کفها اضافه بار نداشته باشند

و فشار افقی نیز به دیوارها وارد نشود.حتی الامکان باید مصالح در سطح زمین ریخته شود.

  • ماشین ها و وسایل نقلیه مربوط به کار باید به وسیله افراد آموزش دیده و ماهر هدایت شوند.

این افراد باید ۱۸ سال و یا بیشتر سن داشته باشند و کار آنها مورد نظارت قرار گیرد.

  • هنگام تخریب باید امکان تهویه محل وجود داشته باشد، به طوری که افراد برای تنفس دچار مشکل نشوند.

اگر در فضا گرد و غبار، بخار، گاز، دود و … حاصل از تخریب جمع گردد باید از رسپیراتور (نوع ماسک حفاظتی) و یا وسایل مشابه استفاده شود.

تخریب ساختمان

  • تضعیف سازه برای تخریب اصولا عمل از پیش برنامه ریزی شده ای است

که باید آثار احتمالی آن روی سازه مورد تجزیه و تحلیل واقع شده باشد

تا بدین وسیله اطمینان حاصل شود که اعضا و قطعات باقیمانده استحکام لازم برای مقابله

با باد و یا بارهای ضربه ای را تا زمان واژگون شدن داشته باشند. برش و تضعیف اعضای سازه باید از قسمت های حساب شده ای شروع شود.

تسطیح و محوطه گودبرداری و زهکشی (پس از تخریب)

پس از اتمام عملیات تخریب و چنانچه محوطه کارگاه دارای پستی و بلندی های زیادی باشد

به نحوی که مانع از شروع اجرای عملیات گردد، پیمانکار باید با نظر دستگاه نظارت (مهندس ناظر)

نسبت به تسطیح محوطه تا تراز مورد نظر و پاک کردن آن اقدام نماید.

گودبرداری محل سازه ها باید با توجه به نکات ایمنی و حفاظت از ساختمان های موجود همجوار

و دستورالعمل‌های شهرداری و وزارت مسکن صورت گیرد و تدابیر لازم هنگام گودبرداری ها

در حین عملیات ساختمانی در مورد حفاظت ساختمان های مجاور اتخاذ گردد.

چنانچه محل اجرای پروژه در محدوده شهرها و در نقاط مسکونی باشد

پیمانکار باید نسبت به ایجاد دیوارهای موقت جداکننده محل کارگاه در سواره روها اقدام نموده

و شرایط ایمن سازی محوطه را برای عبور عابرین وسایل نقلیه کاملا فراهم نماید.

کنترل و هدایت آب های سطحی الاعرضی به داخل گودها و محل حفاری ها

باید با نظر دستگاه نظارت و بر اساس ضوابط مندرجات قرارداد و سایر ضوابط قانونی در پروژه های شهری صورت گیرد.

تخریب ساختمان

در تصویر بالاریزش ساختمان مجاور به دلیل عدم رعایت نکات ایمنی اتفاق افتاده است.

پر کردن چاه ها، قنوات و قطع اشجار

پر کردن چاه های آب و فاضلاب و قنوات متروکه  که در محوطه عملیاتی پروژه واقع شده اند ضروری است.

نحوه اجرای عملیات زیر نظر دستگاه نظارت صورت خواهد گرفت.

پاک کردن محوطه از ریشه درختان باید با نظر دستگاه نظارت صورت گیرد.

به طور کلی لزوم قطع اشجار باید قبلا به تصویب کارفرما رسیده باشد .

جمع آوری درختان و ریشه ها و برداشت خاک های زراعی تا عمق خواسته شده

و تخلیه آن ها به نقاط مشخص، طبق دستور دستگاه نظارت خواهد بود.

ممنون از این که در این قسمت ار سری مقالات اجزا و اجرا نیز همراه ما بودید

در قسمت بعد از این سری مقالات به بررسی مرحله گودبرداری و سازه نگهبان خواهیم پرداخت.

همانطور که در قسمت قبل اشاره شد، در این قسمت به بررسی تخریب ساختمان و مراحل آن میپردازیم. شما عزیزان میتوانید قسمت های قبل این سری مقالات را در لینک های زیر مطالعه و بررسی نمایید. سری مقالات اجزا و اجرا ساختمان ها: وسائل ایمنی سری مقالات اجزا و اجرا ساختمان ها: انواع اسکلت های ساختمانی سری مقالات اجزا و اجرا ساختمان ها: تجهیز گارگاه اولین مرحله اجرا بمنظور شروع عملیات ساخت، تخریب ساختمان است. در صورت وجود مستحدثات در محل اجرا می بایست نسبت به تخریب آنها اقدام نمود. تخریب ساختمان و انواع آن به منظور تخریب یک ساختمان، می توان از روش های مختلفی (با توجه به وضعیت و موقعیت شهری ساختمان) استفاده کرد. این روشها عبارتند از: روش انفجار استفاده کردن از چاشنی های انفجاری در ساختمان‌های بزرگ یکی از روشهای تخریب به شمار می‌آید. این روش که باید با دقت و بعضاً با محاسبات لازم و همچنین اطلاع‌رسانی قبلی صورت گیرد، عموما در محل‌های باز و نسبتاً وسیع صورت گرفته و از سرعت تخریبی بالایی نیز برخوردار می باشد. روش دستی یکی از روش‌های معمول در تخریب ساختمان های نسبتاً کوچک استفاده از روش تخریب به روش گام به گام و به صورت دستی و از بالا و پایین می باشد. در این روش باید از افراد مجرب استفاده شده و رعایت نکات ایمنی بسیار حائز اهمیت است. در این روش دسته بندی مصالح و جداسازی آنها امکان‌پذیر بوده و از سرعت کمتری نیز برخوردار می باشد. روش مکانیکی روش مکانیکی تخریب معمولا در ساختمان های بتنی مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش به بخش مقاوم ساختمان به وسیله ماشین آلات نظیر پیکور یا به وسیله ی گوی های سنگین ضربه وارد شده تا محل مورد نظر تخریب گردد. این روش معمولا با سر و صدای زیادی همراه بوده و باید قبل از شروع عملیات اطلاع رسانی به اهالی صورت گیرد. مراحل تخریب یک ساختمان پس از تحویل زمین از سوی کارفرما و در صورت وجود ابنیه در محل اجرای طرح، پیمانکار موظف است نسبت به آماده سازی و تخریب ساختمان های موجود در محل اجرای کار به شرح زیر اقدام نماید: مراحل مقدماتی تخریب ساختمان (پیش از تخریب) قبل از شروع تخریب باید روش تخریب و برنامه ریزی کامل برای انجام کار صورت گیرد. دستگاه نظارت باید از روش تخریب مطلع باشد. قبل از شروع کار تخریب موارد زیر باید رعایت گردد: با اطلاع و همکاری موسسه مربوطه جریان گاز، آب و سرویس‌های مشابه در ساختمان مورد تخریب باید قطع گردد. همچنین باید ساکنین ساختمان های مجاور از زمان قطع تاسیسات و زمان تخریب مطلع باشند. برنامه ریزی برای حفظ یا خارج کردن مواد قابل اشتعال و گازها یا کپسولهایی که احتمالا نگهداری و انبار شده باشند. برنامه ریزی برای دفع موادی مانند گازهای سمی که ممکن است سلامت افراد را دچار مخاطره سازند. انتخاب محلی که باید ضایعات تخریب در آن انباشته شود. برنامه ریزی و اقدام برای حفظ ایمنی کارکنان و عابرین از طریق نصب حفاظ و حصار بین محل تخریب و محیط خارج. آماده کردن وسایل و ماشین آلات متناسب با…

امتیاز

امتیاز - 100%

100%

 اولین مرحله اجرا بمنظور شروع عملیات ساخت، تخریب ساختمان است. در صورت وجود مستحدثات در محل اجرا می بایست نسبت به تخریب آنها اقدام نمود.

امتیاز کاربران: 2.97 ( 3 رای)
100 bigtheme