سری مقالات اجزا و اجرای ساختمان ها: انواع دیوارها (قسمت ۱)
در این قسمت به بررسی انواع دیوارها و دیوار چینی در ساختمان ها میپردازیم.
انواع دیوارها
شما عزیزان میتوانید قسمت های قبل را از طریق لینک های زیر مشاهده نمایید:
همچنین پیشنهاد میشود، قبل از مطالعه این قسمت و پس از بررسی قسمت های فوق،
مقالات مربوط به سقف های ساختمانی را نیز مورد بررسی و مطالعه قرار دهید تا روند و ترتیب یادگیری مطالب
بر اساس روند ساخت یک ساختمان باشد.
معرفی سقف های رایج ساختمانی(پارت ۱:سقف تیرچه بلوک)
معرفی سقف های رایج ساختمانی (پارت ۲: سقف تیرچه کرومیت)
معرفی سقف های رایج ساختمانی(پارت ۳:سقف کامپوزیت و سقف عرشه فولادی)
معرفی سقف های رایج ساختمانی (پارت۴: سقف های پیش ساخته بتنی)
معرفی سقف های رایج ساختمانی (پارت ۵: دال تخت بتنی بدون تیر و دال تخت بتنی با تیر)
معرفی سقف های رایج ساختمانی (پارت ۶: دال بتنی مشبک و دال بتنی مجوف)
معرفی سقف های رایج ساختمانی (پارت۷: دال بتنی پیش تنیده)
انواع دیوارها
حال به بررسی انواع دیوارها در دو قسمت خواهیم پرداخت.
دیوار چینی
یکی از مراحل ساختمان سازی، اجرای دیوارهای یا اصطلاحاً سفت کاری می باشد
پس از اجرای سقف ها باید بر اساس نقشه های اجرایی نسبت به دیوار چینی اقدام نمود.
اما پیش از این بازی باید مراحل زیر را انجام داد.
کرسی چینی و هدف از اجرای آن
با چیدن چند رج آجر بر روی پی، می توان اختلاف ارتفاع بین سطح داخل ساختمان
و سطح خارجی آن (حیاط، کوچه و خیابان) به وجود آورد.
به دیواری که این اختلاف ارتفاع را به وجود می‌آورد کرسی چینی گفته میشود.
هدف از اجرای کرسی چینی
با توجه به مطالب فوق اهداف کرسی چینی عبارتند از:
الف) انسان معمولاً تمایل دارد قدری بلندتر از کف زمین سکونت کند و بدین ترتیب احساس امنیت بیشتری می کند.
ب) اختلاف ارتفاع کف داخل با کف خارج از ساختمان باعث اجرای صحیح و مناسب عایق بندی رطوبتی می شود.
ج) اغلب زمین هایی که برای ساختمان سازی مورد استفاده قرار می‌گیرند کاملاً تراز نبوده و دارای شیب هستند
و چون به طور معمول فضاهای داخل ساختمان در یک ترا ساخته می شوند،
کرسی چینی این امکان را فراهم می‌کند.
د) عدم ورود آب و رطوبت به داخل. وقتی به وسیله کرسی چینی ساختمان بلند تر از کف مجاور خود اجرا شود،
بنابراین آب و رطوبت به داخل ساختمان وارد نمیشود.
انواع دیوارها
کرسی چینی
کرسی چینی باید با آجر مقاوم و توپر و با ملات ماسه سیمان و رعایت قواعد آجر چینی انجام شود.
کرسی چینی را باید تا حد امکان با پیوند کله انجام داد تا بار حاصل از دیوار را به شکل موثری توزیع کند
و چنانچه به آجرهای راسته نیاز باشد آنها را در وسط دیوار قرار داد.
عرض و ارتفاع کرسی چینی
عرض کرسی چینی از هر طرف دیوار باربر بین ۵ تا ۱۰ سانتیمتر بیشتر در نظر گرفته میشود تا توزیع وزن دیوار،
بر سطح بزرگتری از پی انجام شود. این مقدار اضافی را ریشه، ناخن و یا پنجه میگویند.
عرضه کرسی چینی تابع ارتفاع آن نیز هست. هر قدر ارتفاع بیشتر باشد باید عرض آن هم بیشتر شود
تا بتواند در مقابل فشارهای جانبی مقاومت کند.
حداقل ارتفاع کرسی چینی سه رج می باشد که از طرف داخل ساختمان در کف‌سازی پنهان می شود
و از طرف خارج، بدنه ی آن معمولاً به وسیله سنگ ازاره نماسازی میشود.
عایق کاری کرسی چینی
پس از کرسی چینی، سطح و مقداری از کناره‌های آن را با ملات ماسه سیمان نرم ۱:۶ به ضخامت ۲ سانتیمتر اندود کرده
و سطح آن را کاملا صاف می کنیم. پس از خشک شدن ملات،
قیر مناسب را ذوب کرده و با آن، (به مقدار حداکثر ۲ کیلوگرم در هر متر مربع)، روی سطح کرسی و کناره‌های آن را به ارتفاع حداقل ۱۰ سانتیمتر می پوشانیم.
سپس گونی مصرفی را به عرض ۲۰ سانتی متر بیشتر از عرض کرسی (از هر طرف ۱۰ سانتیمتر) آماده کرده و روی آن پهن میکنیم
و یک لایه دیگر قیر روی گونی می کشیم.
سپس در صورتی که عایق کاری در دو لایه باشد، لایه دوم را اجرا میکنیم.
در صورتی که کرسی فقط از یک طرف آزاد باشد و طرف دیگر آن دیوار همسایه باشد،
عرض اندود ماسه سیمان و عرض گونی به اندازه عرض کرسی به اضافه ۱۰ سانتیمتر خواهد بود.
انواع دیوارها
خاکریزی بین پی ها
پس از اجرای پی ها و کرسی چینی باید حد فاصل بین پی ها با خاک مناسب پر شده و در لایه های ۳۰ سانتی متری آب پاشیده و کوبیده شود.
بلوکاژ
به منظور مقابله با رطوبت در کف ساختمان ها، باید از قلوه سنگ استفاده نمود تا آب و رطوبت به کف سرایت نکند.
به این کار اصطلاح هم بلوکاژ گفته میشود.
یک رگی کردن و هدف از آن
قبل از اجرای دیوار ابتدا باید دیوار را یک رگی کرد.چیدن اولین رج دیوار ها بر روی کرسی چینی
(در طبقه زیرین) یا در طبقات را یک رگی کردن میگویند.
اهداف یک رگی کردن دیوار عبارت است از:
الف) کنترل ضخامت دیوارها
ب) مشخص شدن محل بازشوها
ج) امکان ایجاد تغییرات در فضاهای مختلف
د) مشخص شدن محل و موقعیت فضاها
این رج عامل تعیین کننده سایر رج‌های دیوار چینی است.
بنابراین باید در اجرای آن دقت کافی به عمل آید به طوری که طول و ضخامت دیوارها،
محل درها، ستونها و … صحیح و مطابق نقشه باشد.
هدف از دیوار چینی
هدف از ساخت دیوار با توجه به نوع دیوار از نظر جنس و ضخامت می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
- تقسیم فضاهای داخلی ساختمان
- جلوگیری از نفوذ عوامل جوی (مانند باد، باران، برف، سرما و گرما)
- انتقال بار سقف به پی ساختمان
- نگهداری شیروانی خاکیریز ها و خاکبرداری
ممکن است برخی دیوارها دارای یک یا چند عملکرد از موارد فوق باشند.
انواع دیوارها
دیوارها را از جنبه های گوناگون و با توجه به عملکرد و کارکردی که دارند می توان به چند دسته تقسیم نمود که عبارتند از:
الف) از نظر باربری
دیوارها از نظر باربری به دو دسته تقسیم می شوند:
- دیوار باربر
- دیوار غیر باربر
دیوارهای باربر با توجه به ضخامت آنها، می‌توانند وزن تحمل نموده و بار وارده را منتقل نمایند.
در حالی که دیوارهای غیر باربر با توجه به این که ضخامت کمتری دارند قادر به تحمل و انتقال نیرو نبوده
و عموما به عنوان جداکننده از آنها استفاده می شود.
ب) از نظر نحوه تولید و ساخت
دیوارها با توجه به نوع تولید و ساخت به دو دسته قابل تقسیم هستند:
- دیوار های سنتی: منظور دیوارهایی هستند که توسط انسان ساخته و تولید شده‌اند
و عموما به وسیله دست یا قالب های دست ساز به وجود آمده اند مانند خشت و آجر
و یا اینکه مصالح آنها در طبیعت موجود بوده اند مانند سنگ.
- دیوارهای صنعتی: منظور دیوارهایی هستند که در کارخانه ساخته و تولید شده و انسان در ساخت آنها دخالت نداشته است مانند قطعات ساندویچ پانل.
ج) از نظر نوع مصالح
دیوار از نظر نوع مصالح تشکیل دهنده آنها نیز قابل تقسیم بندی می باشند اما این مساله ای که برای ساختن دیوارها مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از:
آجر، بلوک(سیمانی، گچی، آهکی)، سنگ، بتن، سفال، چوب و … که اینک مشخصات هر یک از دیوارهای مذکور بیان میشود.
دیوار آجری
این دیوار، در صورتی که باربر باشد، دیواری است که با آجر توپر و ملات ماسه و سیمان ساخته میشود.
این دیوار، وزن سقف ساختمان وسایل بارهای وارده را تحمل کرده و به پی منتقل می کند.
ابعاد آجرها در کشورها و حتی مناطق مختلف متفاوت است.
اندازه مناسب برای آجر آن است که طولش دو برابر عرض به اضافه یک سانتیمتر (ضخامت بند ملات) باشد.
هر چه ابعاد آجر بزرگتر باشد مقاومت آجرکاری نیز بیشتر میشود. زیرا مقاومت آجر از ملات آن بیشتر است.
علاوه بر این سرعت دیوار چینی هم بیشتر میشود.
البته اگر ابعاد آجر از مقداری معین بیشتر باشد کار کردن با آن مشکل است
و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیست.
آجری که برای دیوارسازی به کار میرود، باید مقاوم و مرغوب باشد و ملات مصرفی آن نیز می‌تواند ماسه آهک، با تارد یا ماسه سیمان باشد.
ضخامت دیوارهای باربر آجری
ضخامت دیوار آجری، بر اساس بار وارده بر آن تعیین می شود. به طور کلی می توان ضخامت دیوار باربر را برای ساختمان یک طبقه،
یک آجر در نظر گرفت اما در صورتی که دیوار باربر، دیوار خارجی ساختمان باشد
از نظر عایق حرارتی مطلوب نیست و باید ضخامت دیوار خارجی حداقل یک و نیم آجر ( ۳۵ سانتی) در نظر گرفته شود.
پیوند و اهمیت آن را در دیوار آجری باربر
پیوند اصطلاحی است که به انواع آرایش های شناخته شده آجرچینی دیوارها گفته میشود.
نوع آرایش های پیوندی برای دیوارهایی که بارهای سنگین را تحمل می کنند امری اساسی است
که می‌تواند تا حد امکان از تخریب سازه جلوگیری کند.
برای اجرای موثر این کار پیوند آجری باید طوری باشد که بار وارده به شکلی یکنواخت در تمامی طول دیوار پخش شده تا هر بخش از دیوار، مقدار کمی از با را تحمل کند.
اگر نیرو به شکلی مناسب توزیع نشود و فقط به بخش های معینی از دیوار منتقل گردد،
ممکن است به نشست ناهمسان، ترک خوردگی و تخریب دیوار منجر شود.
انواع پیوند دیوارهای آجری
پیوندها در دیوارهای آجری متنوع بوده و انواع متداول آن عبارتند از:
پیوند بلوکی، پیوند خاجی، پیوند کله و پیوند راسته و …
اصول کلی دیوار چینی آجری
این اصول که باعث مقاومت بیشتر دیوار می شوند عبارتند از:
الف) حداقل ممکن از اجرای کامل و نشکست استفاده شود.
ب) دیوار باید شاقول و در امتداد قائم اجرا شود.
ج) آجرهایی که در داخل ضخامت دیوار قرار می گیرند تا حد امکان به صورت کله کار گذاشته شوند.
د) ردیف راسته با آجر سغدی شروع میشود تا همپوشانی مناسب در رج ها به وجود آید.
ه) برای داشتن دیوارهای با مقاومت بیشتر تمامی درز های داخل دیوار در هر ردیف کاملاً با ملات پر شود.
و) آجر را باید به مدت ۶۰ دقیقه در آب قرار داده (به این عمل زنجاب کردن آجر می گویند) و بلافاصله به کار برده شود.
ز) بند های عمودی رج های متناوب در یک خط قائم قرار گیرند.
ح) ضخامت بند اجر باید بین یک تا یک و نیم سانتیمتر باشد.
ط) دیوار باید پس از اجرا حداقل به مدت ۳ روز مرطوب نگه داشته شود.
لاریز و لابند
در مواردی که به هر دلیل دیوار به صورت کامل اجرا نشود و به صورت ناقص ساخته شود
باید در هر ردیف یک آجر کمتر اجرا گردد (به صورت پله ای). به این کار اصطلاح لاریز گفته می شود.
همچنین در صورتی که دیوار با دیوار دیگری تقاطع داشته باشد،
باید آجرها را به صورت یکی در میان اجرا نمود به این کار اصطلاحاً لابند گفته می شود.
بندکشی دیوار
پس از اتمام دیوارچینی بایستی بندهای آجرها را با ماسه بادی و سیمان پر نمود، به این کار اصطلاح بندکشی میگویند.
بندکشی به دو صورت قابل اجرا است:
یکی اینکه بندکشی هم سطح آجرها باشد، بند کشی توپر بوده
و در صورتی که بندکشی به صورت گود اجرا شده و همسطح دیوار نباشد، به آن بند کشیدی توخالی می گویند.
انواع دیوارها
دیوار جان پناه
ارتفاع جان پناه اطراف بام‌ها و بالکن‌ها از کف تمام شده در صورتی که ضخامت دیوار آن ۱۰ و ۲۰ سانتی متر باشد،
نباید به ترتیب از ۵۰ و ۹۰ سانتیمتر تجاوز نماید.
در صورت افزایش ارتفاع جان پناه از حدود ذکرشده،
باید توسط عناصر افقی و قائم فولادی یا بتن مسلح نگهداری شده و در کف بام یا بالکن گیردار شود.
انواع دیوارها
دیوار آجر (بلوک) شیشه ای
بلوک های شیشه ای از دو جداره وکیوم شده شیشه ای،
که فضای میانی آنها خیال است تشکیل شده‌اند.
جداره تشکیل شده از این بلوکها عایق بسیار مناسبی برای سرما، گرما، رطوبت و صدا به شمار می‌آید.
این بلوک ها در اشکال متنوع و گسترده ای عرضه میشوند.
از بلوک های مشبک برای کنترل میزان نور ورودی به فضاها استفاده میشود.
برای ایجاد فضایی با رنگ خاص نیز میتوان بر اساس سلیقه
از بلوک های رنگی استفاده کرد.
نوع دیگری از این بلوک ها برای جلوگیری از عبور نور نیز طراحی شده اند
که طبق نیاز در رنگهای متنوع عرضه می شوند.
فضای عمومی ساختمان نیاز به نور زیادی دارد
و شیشه به خاطر عدم استقامت در برابر عوامل محیطی و قابلیت انتقال صوت
و حرارت برای این گونه فضاها مناسب نیست،
ولی بلوک شیشه ای در عین حال که نور را منتقل می‌کند،بسیاری از خصوصیات یک دیوار آجری محکم را دارا می باشد
که استفاده از آن را برای این گونه موارد توجیه می کند.
مزایای آجرهای شیشه ای
از این نوع آجر در ساختمان های مسکونی، اداری، رستوران ها، ابنیه هنری فرهنگی و مذهبی استفاده می شود.
اجرهای شیشه ای از برتری های ذیل برخوردارند:
- امکان استفاده در جداسازی فضاهای داخلی با حفظ روشنایی کافی
- کم بودن ضخامت در مقایسه با دیوارهای آجری سنتی که منجر به افزایش فضای مفید اتاق می شود
- عایق صوتی و حرارتی
- سبک بودن در مقایسه با دیوارهای آجری سنتی
- امکان به‌کارگیری طرح ها و رنگ های مختلف در یک یا چند دیوار، بنابر هر نوع سلیقه
- سادگی و سرعت عمل بالا در نصب در بکارگیری آجر شیشه ای در مقایسه با بازارهای سنتی
- نظافت دیوارهای شیشه ای به سادگی تنها با یک دستمال نمدار
- امکان به کارگیری اجرهای شیشه ای در تمام یا بخش هایی از نمای ساختمان
روش اجرا
به منظور اجرای این دیوار، بایستی پس از کف سازی، محل دیوار را مشخص نموده
و آنها را به وسیله چسب مخصوص به دیگر چسباند.
همچنین باید از درزبند یا واشرهای لاستیک در بین آنها استفاده نمود.
انواع دیوارها
دیوارهای سنگی
یکی دیگر از مسائلی که در دیوار چینی از آن استفاده می شود سنگ است.
سنگ ها را از نظر چگونگی تشکیل آنها در طبیعت،
قصه دست ها زرین،رسوبی و دگرگونی تقسیم کرده اند.
سنگ ها از نظر رنگ، شکل و مقاومت در طبیعت فراوان و متنوع اند.
سنگ مناسب برای دیوار چینی باید مشخصات زیر را داشته باشد:
- در برابر عوامل جوی مانند یخ زدگی، فرسایش و … پایدار باشد.
- آب در آن اثر نگذارد و میزان مکش آب نباید بیشتر از ۸ درصد وزن سنگ باشد.
- بافت آن سالم باشد
- دارای مقاومت فشاری متناسب با مورد مصرف خود باشد.
همچنین این سنگ ها دارای اجزای مختلفی مانند ریشه سنگ، ارتفاع سنگ و … می باشند.
انواع دیوارها
دیوار در مقابل نیروهای قائم
برخی از دیوارها فقط وزن خودشان را تحمل می کنند
و هیچ گونه بار خارجی بر آن وارد نمی شود.
دیوارهای سنگی باغ ها و حیاط ها از این نوع است.
نوع دیگری از دیوارها علاوه بر تحمل وزن خودشان،
بارهای خارجی را هم تحمل می کنند مانند دیوارهایی که در زیر سقف قرار دارند
و باید وزن سقف (بارهای مرده و زنده) را هم تحمل کنند.
به طور کلی، سنگ های طبیعی مقاوم که در ساختمان سازی به کار می روند،
نیروی فشاری را خوب تحمل می کنند اما در مقابل نیروی کششی مقاومت خوبی ندارند.
همچنین سنگ مقاوم مترا کم است و همین تراکم باعث میشود که عایق حرارتی خوبی نباشد.
برای جبران این نقص است که این دیوارها را با ضخامت زیاد می سازند. (حداقل قطر دیوار سنگی ۴۰ سانتی متر است)
به عبارتی، با زیاد کردن ضخامت دیوار، مسئله تبادل حرارتی برطرف میشود.
انواع دیوارها
البته، قطر زیاد دیوار باعث کم شدن سطح مفید ساختمان میشود.
دیوار سنگی می تواند به عنوان دیوار باربر، دیوار حائل یا دیوار زیرزمین استفاده شود.
طبق آیین نامه ساختمان های سنگی، ارتفاع ساختمان های سنگی به یک طبقه،
حداکثر ۵ متر بالاتر از سطح زمین و یک طبقه زیرزمین محدود می شود.
این دیوارها در مقابل نیروی باد از مقاومت خوبی برخوردار هستند.
پس از اتمام دیوار سنگی بایستی نسبت به بندکشی آن اقدام نمود.
روش اجرا
دیوارهای سنگی به دو روش قابل اجرا هستند:
- با ملات
- بدون ملات (خشکه چینی)
در روش استفاده از ملات بایستی حتماً از ملات ماسه سیمان استفاده نموده
و به اندازه ای ملات ریخته شود که سنگ در داخل آن غوطه ور گردد.
در مواردی مانند کناره های جاده های کوهستانی که ریزش کوه وجود دارد
یا کناره های جاده که تپه های خاکی مرتفع می باشد،
برای نگهداری دامنه کوه و تپه، دیوارهای سنگی به شکل خشکه چینی
و به اصطلاح گابیون سازی اجرا می شود.
در این روش از توری سیمی قطوری که دارای شبکه هایی
به فاصله حدود ۵۰ میلیمتر است، استفاده می شود.
این توری از نوع فولاد مقاوم اما کاملاً نرم و شکل پذیر بوده که به خوبی خم می شود.
معمولا در محل کار، توری پهن شده و سنگهای قطور و گاهی قواره شده درون آن چیده می شود،
سپس در ارتفاع مشخص، توری روی یکدیگر برگردانده شده
و با سیم آرماتور بندی قطعات قرار گرفته روی یکدیگر کاملا سفت میشوند.
این قسمت از سری مقالات اجزا و اجرای ساختمان نیز در این قسمت به پایان می رسد .
در قسمت بعد با بخش دوم انواع دیوارها و دیوار چینی در خدمت شما عزیزان خواهیم بود.
انواع دیوارها
همچین شما عزیزان میتوانید برای بحث و بررسی مطالب عمرانی و انتشار علم خود در گروه تبادل نظر عمران مبین از طریق لینک زیر عضو شوید.
گروه تبادل نظر و پرسش و پاسخ عمران مبین
امتیاز
امتیاز - 99%
99%
یکی از مراحل ساختمان سازی، اجرای دیوارهای یا اصطلاحاً سفت کاری می باشد. پس از اجرای سقف ها باید بر اساس نقشه های اجرایی نسبت به دیوار چینی اقدام نمود. در این قسمت به بررسی انواع دیوارها و دیوار چینی در ساختمان ها میپردازیم.
