در اولین قسمت از سری مقالات اجزا و اجرای ساختمان ها به بررسی وسائل ایمنی کارگاه های ساختمانی خواهیم پرداخت.

در هر کارگاه تولیدی که نیروی انسانی و ماشین‌آلات در آن وجود، رعایت نکات ایمنی و ایمن نمودن افراد امری لازم و ضروری است.

از این رو به کارگیری وسایل ایمنی و الزام افراد در استفاده از آنها بر کسی پوشیده نیست.

لزوم استفاده از وسائل ایمنی کارگاه های ساختمانی

از آنجا که شرایط کار در کارگاه های ساختمانی شرایط عادی نیست،

و از سوی دیگر، انسان در کارگاه ساختمانی با وسایلی سر و کار دارد که کار کردن با آنها نیاز به دقت و توجه فراوان دارد،

و کوچکترین بی‌دقتی و کم توجهی باعث به وجود آمدن حادثه می شود که ممکن است غیر قابل جبران نیز باشد،

از سوی دیگر در کارگاه های ساختمانی انواع مصالح ماشین آلات و تجهیزات وجود دارد،

بنابراین در هر لحظه احتمال وقوع حادثه وجود دارد از این رو ضرورت استفاده از وسائل ایمنی کارگاه های ساختمانی دوچندان می‌شود.

پس با استفاده صحیح از وسایل ایمنی شخصی و توجه به نکات ایمنی می توان:

• حوادث و اتفاقات ناگوار را به حداقل رسانید.
• بازده کار را افزایش داد.
• از نظر اقتصادی هم استفاده از وسایل ایمنی مقرون به صرفه است زیرا بسیاری از مواقع هزینه درمان خیلی بیشتر از خرید و تامین یک وسیله ایمنی است.

انواع وسائل ایمنی کارگاه های ساختمانی

عینک ایمنی

یکی از بخش های حساس بدن انسان چشم اوست.

انسان به چشم هم مانند دیگر اعضای بدن نیاز دارد، چشم همیشه در معرض خطر قرار دارد و باید نهایت دقت به عمل آید تا آسیبی به آن نرسد.

یک جوشکار یا سنگ کار که دائماً با فلزات یا برش سنگ سر و کار دارد باید در موقع بریدن سنگ از عینک کفش و کلاه ایمنی استفاده کنند.

قطعات سنگ یا ذرات جوش هر لحظه امکان دارد به طرف چشمان او پرتاب شود.

کارگران با داشتن عینک ایمنی با تسلط به محل دقیق کار خود نگاه می‌کنند

و این امر باعث می شود که کار دقیقتر و بازدهی آن زیادتر باشد.

شیشه عینک ایمنی باید از نوع نشکن باشد تا در اثر برخورد اجسام به آن خرد نشده و به چشم صدمه نزند.

همچنین دارای قابی باشد که دور چشم را کاملا بپوشاند و از ورود گرد و غبار به چشم جلوگیری کند.

دستکش

معمولاً در کارگاه ساختمانی برای کارهای خاصی از دستکش استفاده می شود.

مثلاً برای کار کردن با مصالح تیز و برنده مانند سنگ هایی که لبه تیز دارند و یا ورقه آهن و … می توان دستکش به دست کرد.

با به کار بردن دستکش در هوای سرد به خصوص مواقعی که شخص با فلزات سروکار دارد،

بازده کار بالا می رود. دستکشهای کار عموما از پارچه‌های با الیاف طبیعی و یا پارچه و چرم دوخته می شوند.

کفش کار

کفش مناسب و ایمن یکی دیگر از وسایل مهم شخصی است. انسان برای کار کردن احتیاج فراوانی به پاهای سالم دارد.

بدون پای سالم کار کمتر پیش می رود. بنابراین با پوشیدن کفش ایمنی حفظ پاها به مقدار زیادی تضمین می‌شود.

این کفش ها در زمستان گرم هستند و در نتیجه بازده کار بیشتر خواهد شد.

استفاده از چکمه های لاستیکی به خصوص برای بتن ریزی مناسب است.

برای کارهای بنایی، قالب بندی و … بهتر است از پوتین استفاده شود.

پوتینی که در کف و پنجه آن ورق آهن باشد از مزایای زیادی برخوردار است و پوشیدن این نوع پوتین به کارگران ساختمانی توصیه می‌شود.

کفشهای ایمنی باید آجدار باشد تا از سر خوردن کارگران جلوگیری شود.

جنس کف آنها به نوعی باشد که بنزین و روغن روی آنها اثر نگذارد و در نتیجه آن از بین نرود.

لباس کار

پوشش مناسب افراد می‌تواند به کارکرد بهتر آنان کمک نموده و لذا لباس کار باید با نوع کار تناسب داشته باشد.

در صورتی که از روپوش استفاده می‌شود نباید آنقدر بلند باشد که در موقع حرکت دست و پا گیر باشد، آستین‌های گشاد مانع انجام کار درست می شود و اگر از مچ بسته شود بهتر است.

مناسب است جنس آن نخی بوده که در تابستان خنک و در زمستان گرم تر باشد.

لباس هایی که از مواد نفتی درست می شوند حتی جوشکاری آنها را سوراخ می‌کند بنابراین بهتر است از آنها استفاده نشود.

وسائل ایمنی کارگاه های ساختمانی

ماسک

ماسک ها بر دو نوع اند:

الف: ماسک هایی که در جوشکاری برای حفاظت از چشم ها از نور شدید ناشی از جوشکاری استفاده می شوند.

ب: ماسک های فیلتردار که برای جلوگیری از ورود گرد و خاک و گازها به داخل ریه مورد استفاده قرار می گیرند.

نجار و یا قالب بندی که دائماً با خاک اره سر و کار دارد باید از ماسک فیلتردار استفاده کند،

تا ریه سالم داشته باشند.

و بنای سنگ در موقع باریدن سنگ مقدار زیادی گرد و خاک تولید می‌کند پس باید یک ماسک فیلتردار جلوی دهان و بینی خود قرار دهد.

کلاه ایمنی

استفاده از کلاه ایمنی از جمله مواردی است که رعایت آن همیشگی و دائمی است،

زیرا سقوط اجسام در کارگاه های ساختمانی به مواد به فراوانی اتفاق می افتد،

و با هر کس یا هر چیزی که سر راهش باشد برخورد می‌کند.

نتیجه برخورد بستگی به وزن و ارتفاع جسم داد که وسعت آن از ضرب دیدگی سطحی تا مرگ است.

سر انسان در مقابل ضربه بسیار آسیب پذیر بوده و احتمال برخورد اجسام با سر بسیار زیاد است.

با استفاده از کلاه ایمنی می توان از صدمات جدی در اثر برخورد اجسام جلوگیری به عمل آورد،

و یا شدت آن را کاهش داد.

کلاه ایمنی از دو قسمت تشکیل شده است:

الف: پوسته (کاسه) کلاه: جنس آن از مواد پلاستیکی سقف عایق الکتریسیته است.

برای کسانی که در کارهای ساختمانی مشغول هستند، رنگهای روشن مانند سفید و زرد کم رنگ مناسب است.

به طوری که در هر نوع هوایی دیده شوند و در ضمن نور آفتاب را منعکس کند.

در سطح آن یک لبه آفتاب گیر و کناره ها و پشت آن هم دارای لبه کوتاه است که مقداری به بالا برگشته است تا در هوای بارانی قابل استفاده باشد.

ب: تجهیزات داخلی کلاه : این قسمت بر روی سر می نشیند و پوسته کلاه به آن وصل است.

جنس آن پلاستیکی است و ضربه‌گیر کلاه است، همچنین می‌توان آن را به اندازه لازم تنظیم کرد.

کلاه ایمنی باید در مقابل ضربه از مقاومت کافی برخوردار باشد.

برای آزمایش مقاومت آن از دستگاه ساده استفاده می‌شود،

توسط یک وزنه مخروطی شکل به وزن یک و نیم کیلوگرم از ارتفاع یک و نیم متری به وسط کلاس ضربه وارد می شود.

در این حالت هیچ گونه شکستی نباید در کلاه به وجود آید .

کلاه ایمنی باید در شرایط دمایی از منفی ۱۰ تا مثبت ۵۰ درجه تغییر شکل ندهد.

کمربند ایمنی

کمربندهای ایمنی باعث جلوگیری از سقوط اشخاص از ارتفاعات می شوند.

اشخاصی که در محل های بلند و پرتگاه ها کار می کنند و امکان سقوط آنها وجود دارد باید از کمربند ایمنی استفاده کنند.

جنس کمربند از نوع چرم و یا پرلون به عرض حداقل ۸۵ و ضخامت حداقل ۳ میلیمتر است.

همچنین جنس آن باید مرغوب و از مقاومت کافی برخوردار باشد.

برای آن که به اندازه کمر تنظیم شود، یک سگک فلزی دارد که آن هم باید به اندازه کافی مقاومت داشته باشد.

یک یا دو حلقه فلزی به کمربند متصل هستند که به یکی از آنها طناب ایمنی وصل می شود.

کمربند ایمنی با طناب و متعلقات باید حداقل نیروی استاتیکی ۱۶۰۰ کیلوگرم را تحمل کند.

وسائل ایمنی کارگاه های ساختمانی

طناب ایمنی

یکی دیگر از وسایل ایمنی شخصی طنابی ایمنی است.

طناب ایمنی از کنف پرلون و یا تسمه چرمی ساخته می شود. طناب و متعلقات آن باید بار استاتیکی ۱۶۰۰ کیلوگرم را تحمل کند.

قطر طناب کنفی حداقل ۱۶ میلیمتر و در نوع پرلون آن حداقل ۱۲ میلی متر باشد.

در صورتی که از چرم ساخته شود حداقل عرض ۳۶ حداقل ضخامت ۶ میلیمتر و جنس آن باید کاملا مرغوب و بدون ترک باشد.

طول طناب ها باید حداکثر ۱.۴ متر باشد و نباید آنها را با گره زدن کوتاه کرد،

برای کوتاه کردن از حلقه هایی که به کمربند متصل است استفاده می شود،

یک سر طناب به کمربند متصل و سر دیگر آن به یک کارابین وصل می شود.

کارابین باید در مقابل نیروی ۱۶۰۰ کیلو گرمی هیچگونه تغییر شکلی ندهد.

بنابراین رعایت نکات ایمنی در کارگاه های ساختمانی اولین و مهمترین اصل در عملیات اجرایی می باشد.

کمک های اولیه:

در یک کارگاه ساختمانی فعال علی‌رغم رعایت مسائل ایمنی،

باز هم امکان دارد حوادث پیش بینی نشده بروز نماید. که باعث مجروح و مصدوم شدن افراد شود.

در بسیاری از این موارد کمک فوری و صحیح می‌توان از پیشرفت جراحت بکاهد و

باعث نجات جان نیروهای انسانی در کارگاه بشود.

با توجه به مطالب فوق، لزوم فراگیری اصول کمک های اولیه برای هر فرد، به خصوص برای تکنسین ساختمان با توجه به مسئولیتش در کارگاه مشخص میشود.

به طور کلی برای رسیدن به نتیجه مطلوب، شخص کمک کننده به مجروح باید با آرامش و اعتماد به نفس عمل کند،

رعایت بهداشت هنگام کمک بسیار مهم است زیرا عدم رعایت آن خطر عفونت زخم را در بر دارد.

نکته مهم این است که کمک کننده نباید خود را به جای پزشک تصور نماید،

تا حدودی که مجاز است می تواند به مصدوم کمک برساند و آخرین وظیفه‌اش رساندن مصدوم به پزشک است.

از سوی دیگر جعبه کمکهای اولیه یکی از وسایل و لوازم است که باید در هر خانه و کارگاهی وجود داشته باشد.

تا در مواقع لزوم بتوان قبل از رسیدن به پزشک یا بیمارستان از آن استفاده نمود.

وسائل ایمنی کارگاه های ساختمانی

برخی از انواع حوادث رایج که ممکن است برای افراد شاغل در کارگاه های ساختمانی اتفاق بیافتد عبارتند از:

بریدگی، شکستگی، در رفتگی، سوزش چشم، برق گرفتگی، برق زدگی، آفتاب‌زدگی، گرمازدگی، سرمازدگی، مسمومیت با غذا و … میباشند.

هر یک از موارد فوق دارای علائم خاصی بوده که با توجه به علائم مربوطه

درمان ابتدایی و کمک اولیه به فرد حادثه دیده را باید انجام داد

اما باز هم باید دانست که درمان اصلی بایستی توسط پزشک صورت پذیرد.

امید میرود که با مطالعه مقاله فوق لزوم استفاده از وسائل ایمنی کارگاه های ساختمانی به خوبی قابل درک باشد،

تا بتوان از حوادث آزاردهنده و ناراحت کننده در کارگاه ها تا حد امکان جلوگیری شود.