در این مقاله به بررسی انواع درزهای ساختمانی، موارد مورد مصرف و نحوه اجرای آنها پرداخته شد است.

شما عزیزان میتوانید قسمت های قبلی سری مقالات اجزا و اجرای ساختمان ها را از طریق لینک های زیر مشاهده نمایید.

سری مقالات اجزا و اجرا ساختمان ها: وسائل ایمنی

سری مقالات اجزا و اجرا ساختمان ها: انواع اسکلت های ساختمانی

سری مقالات اجزا و اجرا ساختمان ها: تجهیز گارگاه

سری مقالات اجزا و اجرا ساختمان ها: تخریب ساختمان و مراحل آن

سری مقالات اجزا و اجرا ساختمان ها: گود برداری و سازه نگهبان

سری مقالات اجزا و اجرای ساختمان ها: پی کنی و پی سازی

درزهای ساختمانی

درزهای ساختمانی

درزهای ساختمانی، معمولاً به منظور در نظر گرفتن فضایی برای انبساط و انقباض مصالح

نسبت به یکدیگر و یا جلوگیری از وارد آمدن ضربات ساختمان (به هنگام وقوع زلزله و …)

به ساختمان مجاور در نظر گرفته می‌شود. درزهای ساختمانی دارای انواع مختلفی هستند.

انواع درزهای ساختمانی

به طور کلی درزهای ساختمانی به دو دسته تقسیم می شود:

الف: درزهای ساخت (درزهای اجرایی)

این درزها عموماً به منظور تسهیل عملیات بتن ریزی،

با توجه به محدودیت حجم بتن ریزی در نظر گرفته می‌شود.

در اینگونه درزها باید پیوستگی بین بتن و آرماتور در دو قسمت مجاور درز به صورت کامل حفظ شود.

ب: درزهای حرکتی

درزهای حرکتی درزهایی هستند که برای همسان کردن حرکت های نسبی قسمتهای مختلف یک سازه تعبیه می شوند.

این حرکت ها می توانند در اثر تغییرات درجه حرارت، افت بتن و یا نشست های نامساوی به وجود آیند.

کاربرد درزها

کاربرد درزهای ساخت (درزهای اجرایی)

در هر توقف عملیات بتن ریزی که موجب سخت شدن بتن می گردد،

درز ساخت (درز اجرایی) به وجود می آید.

به طور کلی هرگاه زمان قطع بتن ریزی از ۳۰ دقیقه تجاوز کند، باید آن نقطه را یک درز اجرایی به حساب آورد،

مگر آنکه حالت خمیری بتن با تدابیری به آن بازگردانده شود.

درز ساخت ممکن است دارای وضعیتهای مختلفی باشد، ولی معمولاً قائم یا افقی است.

تالبته سعی می‌شود محل درز ساخت با محل یکی دیگر از انواع درزها منطبق گردد.

در تیرها و شاه تیرها درزهای ساخت باید تقریبا عمود بر محور این اعضا بوده و هیچگاه با محور عضو موازی نباشد.

درز ساخت می‌تواند در اعضا و قطعات بتن آرمه در محل لنگر خمشی ماکزیمم قرار گیرد،

زیرا در این اعضا تنشهای کششی توسط فولاد های کششی تحمل می شوند.

درزهای اجرایی نباید در محلی که قرار است بتن تحمل برش نماید قرار گیرند.

بنابراین در ساخت اعضای خمشی اگر قرار است بتن ریزی در بیش از یک مرحله صورت گیرد،

باید ترتیبی اتخاذ شود که قطع بتن ریزی در مجاورت تکیه گاه نبوده، بلکه در نزدیکی وسط دهانه باشد.

تیرها، شاه تیرها، دالها، ستون ها و … همگی قسمت هایی از یک کف به حساب می‌آیند که باید در یک مرحله بتن ریزی شوند.

بتن ریزی ستون ها اجبارا در تراز هر طبقه در محل سرستون یا تیر متوقف می‌شود.

درزهای ساخت معمولا در ساختمانهای بتنی کاربرد دارند.

درزهای ساخت باید در محل های مناسب و زیر نظر دستگاه نظارت تعبیه شوند.

کاربرد درزهای حرکتی

درزهای حرکتی با توجه به محل و موقعیتی که دارند کاربردهای خاصی خواهند داشت

این درزها معمولاً به منظور جلوگیری از بروز ترک های ناشی از جمع شدن بتن تعبیه می‌شوند.

اگر در فواصل معین درز انقباض در نظر گرفته نشود، روی سطوح پیاده روها یا دیوارهای بتنی ترکهایی پدید خواهد آمد.

آرماتورها غالبا می‌توانند محل بروز ترک ها را کنترل نمایند.

همچنین، وجود درزهای انقباضی که محل آنها به طور صحیح انتخاب شده باشد،

می توانند مانع ایجاد ترک شوند.

عملکرد این درزها به صورتی است که انقباض طرفین درز در محل درز متمرکز می گردد.

در حقیقت این درزها دارای نوعی عدم پیوستگی عمومی هستند،

لیکن شکاف اولیه بین بطن دو طرف در وجود ندارد.

این درزها برای جلوگیری از خراب شدن روسازی ها در اثر فشار بیش از حد،

فراهم ساختن امکان تعمیر قسمتی از جدول های بتنی پیاده روها و نظایر آن تعبیه می شوند.

به طور کلی این درزها برای تامین امکان انقباض و انبساط ناشی از تغییرات درجه حرارت

به طوریکه در نقاط مختلف ساختمان ترک خوردگی و در مقاطع سازه تلاش های ثانویه زیاد، ایجاد نشوند، تعبیه می گردند.

عملکرد این درزها باید به گونه‌ای باشد که انبساط و انقباض طرفین درز کاملاً همساز شوند،

لازمه چنین درزهای این است که هیچ گونه پیوستگی در طرفین درز برقرار نباشد،

چنین درز هایی باید با کمترین مقاومت در مقابل انقباض و انبساط قادر به باز و بسته شدن باشند.

عموما این درزها در تمام قسمت های سازه به طور پیوسته قرار گرفته و از کف تا سقف ادامه می یابد،

برای حصول اطمینان از جدایی کامل دو قسمت مجاور، رعایت این مسئله ضروری است.

درزهای کنترل

انبساط و انقباض بتن در اثر تغییرات رطوبت و حرارت در آن تنش هایی را به وجود می‌آورند

که گاه از مقاومت بتن بیشتر بوده و به ترک خوردگی منجر می‌شود.

برای حل این مشکل از درزهای کنترل که حرکت نسبی دال یا دیوار در صفحه خود را امکان پذیر می سازد استفاده می شود.

برای جداسازی قسمتهای مختلف یک شالوده به علت تفاوت باربری آنها از یکدیگر لازم است از درز کنترل استفاده شود.

درزهای نشست

این درزها برای جلوگیری از نشست های نامساوی دو ساختمان مجاور

که دارای دو نوع مصالح، دو نوع پی یا دو ارتفاع متفاوت هستند مورد استفاده قرار می‌گیرند.

مشخصات مصالح مصرفی در درزهای ساختمانی

برای اجرای درزهای ساختمانی معمولا از مصالح مناسب استفاده می شود.

این مواد ممکن است در بردارنده الیاف گیاهی، لاستیک، ترکیبات آسفالتی، چوب پنبه و مانند آنها باشند.

مواد به کار رفته به عنوان پرکننده باید دارای ویژگیهای زیر بوده و در هر صورت از مشخصات مندرج در فصل مصالح نشریه شماره ۵۵ تبعیت نماید.

مهمترین ویژگی های مصالح پرکننده عبارتند از:

برخورداری از دوام زیاد

جاگیری و شکل گیری در درزها

قابلیت ارتجاع و عدم ایجاد اتصال محکم با درز

اجرای درزهای ساختمانی

درز ها در تمام سطوح باید مطابق نقشه ها و مشخصات و با عرض مناسب ایجاد شوند،

باید دقت شود که درز ها در حین اجرا با مصالح بنایی، ملات و مانند اینها پر نشده

و اجزای ساختمانهای مجاور به هیچ عنوان در هیچ نقطه‌ای به دیگر مربوط نشوند و کاملاً از یکدیگر جدا باشند.

اجرای درزهای ساخت

این درزها در ساختمان های بتنی کاربرد دارند و آن هنگامی که بتن ریزی دو قسمت مجاور و چسبیده به هم ،

در دو زمان مختلف صورت گیرد.

به سطح بتن خمیری جدید و بتم سفت قدیمی سطح واریز یا درز اجرایی گفته می‌شود .

موقعیت و شکل درز باید از قبل پیش‌بینی شده باشد.

تعیین محل درز نباید به تصادف و پیشرفت کار بتن ریزی واگذار شود،

بلکه باید قبل از شروع کار و در هنگام تهیه برنامه زمانبندی بتن ریزی تدابیر لازم در مورد درز اجرایی اتخاذ شده باشد.

برای دستیابی به پیوستگی کامل بین دو سطح بتنی در یک درز ساختمانی ضروری است،

یک لایه سطحی از آن برداشته شود، به صورتی که دانه ها نمایان شده و سطح ناصاف و غیر منظم حاصل گردد،

این وضع را می‌توان با پاشیدن آب و مخلوط آب و هوا با فشار لازم و استفاده از برس سیمی ایجاد نمود.

تا زمانی که قرار است بتن در طرف دیگر درژ اجرا شود،

باید سطح بتن اولیه مرطوب نگه داشته شود،

به جز سطح خود درز که باید چند ساعت قبل از عملیات مراقبت از آن قطع گردد،

به صورتی که نوعی خشکی سطحی و کم عمق در سطح درز پدید آید.

اجرای درزهای حرکتی

درزهای حرکتی معمولا به دو دلیل انقباض (و انبساط) و همچنین حرکت ساختمان

بر اثر وقوع زلزله، باد شدید و …ممکن است ایجاد شود.

درزهای حرکتی در تمام سطوح باید برابر نقشه ها و مشخصات و با عرض مناسب ایجاد گردند.

باید دقت کرد که درزها در حین اجرا با مصالح بنایی و ملات پر نشده و اجزای ساختمان های مجاور

در حین اجرا به هم مربوط نشوند و کاملاً از یکدیگر جدا باشند.

درزهای حرکتی در ساختمان های بتن آرمه یکپارچه

در این حالت که معمولا تحت عنوان درز انبساط و عموما در ساختمانهای بتنی مطرح می‌شود.

درزها باید با بریدن سقف، دیوارها و کف طبقات به طور کامل انجام شود.

فاصله درز های حرکتی در ساختمان های بتن آرمه به کمک محاسبه تعیین می‌شود.

این فاصله معمولاً بین ۳۰ تا ۶۰ متر است که با به کار بردن آرماتورهای طولی می توان فاصله درزها را تا ۹۰ متر افزایش دادا.

عرض درزها معمولا بین ۱۳ تا ۳۸ میلیمتر است که از طریق محاسبه تعیین می‌شود.

درزهای حرکتی در ساختمان های فولادی

این نوع درزها عبارتند از:

الف- درز انبساط

در ساختمانهای فولادی باید درز انبساط، ساختمان را کاملاً به دو قسمت تقسیم نماید.

اجرای درز ها در ساختمانهای فلزی با توجه به اینکه سقف بتنی یا فلزی باشد،

طبق نقشه ها و مشخصات خواهد بود.

فاصله درز ها از یکدیگر بیش از ۶۰ متر نخواهد بود که در هر حال طبق نقشه و مشخصات و در محل‌های تعیین‌شده اجرا خواهند شد.

ب- درز انقطاع

برای جلوگیری و کاهش خسارات و خرابی ناشی از ضربه ساختمان های مجاور به یکدیگر

باید ساختمان هایی که دارای ارتفاع بیش از ۱۲ متر و یا دارای بیش از ۴ طبقه هستند به وسیله درز انقطاع

از ساختمان مجاور جدا شود .

حداقل عرض درز انقطاع در تراز هر طبقه پنج هزارم ارتفاع آن تراز از روی شالوده میباشد.

این فاصله را می‌توان با مواد مصالحی که ویژگی های زیر را دارند پر کرد:

دوام زیاد

شکل پذیری

قابلیت ارتجاعی

اجرای درزهای حرکتی در ساختمان خاص نیاز به مشخصات فنی خصوصی خواهد داشت،

به طوری که عرض و فاصله درزها متناسب با مقدار انبساط و انقباض باشند.

درزهای ساختمانی

درزهای ساختمانی

در اینجا این قسمت از سری مقالات اجزا و اجرای ساختمان ها نیز به پایان رسید.

قسمت بعدی مقالات به سقف های سازه ای اختصاص داده شده بود،

از آنجا که قبلا یک سری مقالات کامل درباره ی سقف های سازه ای در سایت قرار گرفته است،

از شما عزیزان تقاا میشود بعد از مشاهده و مطالعه این قسمت از سری مقالات،

به مطالعه سری مقالات سقف های ساختمانی بپردازید.

لینک سری مقالات سقف های ساختمانی:

معرفی سقف های رایج ساختمانی(پارت ۱:سقف تیرچه بلوک)

معرفی سقف های رایج ساختمانی (پارت ۲: سقف تیرچه کرومیت)

معرفی سقف های رایج ساختمانی(پارت ۳:سقف کامپوزیت و سقف عرشه فولادی)

معرفی سقف های رایج ساختمانی (پارت۴: سقف های پیش ساخته بتنی)

معرفی سقف های رایج ساختمانی (پارت ۵: دال تخت بتنی بدون تیر و دال تخت بتنی با تیر)

معرفی سقف های رایج ساختمانی (پارت ۶: دال بتنی مشبک و دال بتنی مجوف)

معرفی سقف های رایج ساختمانی (پارت۷: دال بتنی پیش تنیده)

همچنین شما عزیزان میتوانید از طریق لینک زیر، عضو گروه تبادل نظر و پرسش و پاسخ عمران مبین شوید،

و اطلاعات مهندسی خود را با یکدیگر به اشتراک یگذارید.

گروه پرسش و پاسخ و تبادلات مهندسی عمران مبین